Το ναυτικό Μουσείο της Χίου παλαιό όνειρο των απανταχού Χίων, είναι έργο της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και έχει ως βασική επιδίωξη να εικονογραφήσει με ιστορικά και πολιτισμικά πειστήρια τη μακραίωνη γεμάτη δυναμισμό και πάθος σχέση της Χίου με τη θάλασσα και παράλληλα να προβάλει τη ναυτική της παράδοση με εκθέσεις διαλέξεις συνέδρια και μέσα από τη συνεργασία με αντίστοιχα ιδρύματα του αιγιακού χώρου.
Το μουσείο στεγάζεται στο κέντρο της πόλης στο παραδοσιακό αρχοντικό του ζεύγους Αναστασίου και Μαρουκώς Πατέρα που δωρίθηκε για το σκοπό αυτό από τους κληρονόμους τους το 1991 στο ομώνυμο κοινωφελές ίδρυμα. Πρόκειται για κτίριο του 19ΟΥ αιώνα νεοκλασικού νησιώτικου ρυθμού με μοναδικές οροφογραφίες και με χαρακτηριστικές παρεμβάσεις στους εσωτερικούς χώρους και στο κήπο φιλοξενεί τα εκθέματα κατά τρόπο που αναδεικνύονται μέσα σε ένα αρμονικό και αυθεντικό περιβάλλον.
Πρωταρχικός στόχος του μουσείου είναι να επεξηγήσει αυτή τη σημαντική κοινωνική πλευρά του νησιού συλλέγοντας και ταξινομώντας ιστορικές πληροφορίες που σχετίζονται με τη ναυτιλιακή παράδοση της περιοχής.
Συνεργάζεται με φορείς, οργανισμούς, σωματεία του νησιού δημιουργώντας εκπαιδευτικά προγράμματα και ξεναγήσεις προβάλλοντας την ναυτική παράδοση της Χίου. Εκδίδει εδώ και τρία χρόνια το περιοδικό «Ναυτίλος» προβάλλοντας μέσα από τα εκθέματα την τοπική και ελληνική ναυτική ιστορία καθώς και τις δραστηριότητες του μουσείου
Ανάμεσα στα πλούσια εκθέματα του μουσείου ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τα έργα του Χιώτη πλοιογράφου Αρ. Γλύκα, ένα τα πραγματικά μαχαίρια και χειροβολίδα του πυρπολητή Κων/νου Κανάρη, ομοιώματα πλοίων όπως το Santa Maria του Χριστ. Κολόμβου, τα uss Constitution και hms Victory τις ναυαρχίδες των ΗΠΑ και Μεγάλης Βρετανίας αντίστοιχα, πλοία τυπου Liberty η απόκτηση των οποίων μετά το Β΄Π.Π. από Έλληνες εφοπλιστές συνετέλεσε κατά πολύ στην άνοδο της Ελληνικής Εμπορικής Ναυτιλίας, καθώς και άλλα εμπορικά φορτηγά πλοία και πλήθος ναυτικών οργάνων και εντύπων.
Επίσης στην αυλή του μουσείου φιλοξενείται το μνημείο απολεσθέντων ναυτικών του εμπορικού ναυτικού που έχασαν τη ζωή τους από πολεμικές ενέργειες κατά τη διάρκεια του Β’ Π. Π. προσφορά της Ένωσης Βρονταδουσίων Αττικής.
Στον όροφο του μουσείου λειτουργεί βιβλιοθήκη με αναγνωστήριο για μελέτη της μεγάλης συλλογής που διαθέτει.
