Ναυάγιο νοοτροπιών ασφάλειας
του Γιώργου Ανωμερίτη
Το ναυάγιο του Costa Concordia ανέδειξε και πάλι ως θέμα της διεθνούς ναυτιλίας την ανάγκη περαιτέρω οικοδόμησης των πολιτικών και νοοτροπιών ασφάλειας.
Είναι γεγονός ότι η ναυτιλιακή βιομηχανία, διαθέτει σήμερα δυναμικές επιχειρήσεις, οι οποίες μέσω διεθνών Κωδίκων έχουν ενσωματώσει κανόνες ασφαλούς διαχείρισης και δεξιοτήτων στην αντιμετώπιση έκτακτης ανάγκης. Παρόλα αυτά φαίνεται, ότι ο ανθρώπινος παράγων εξακολουθεί να βρίσκεται σε δεύτερη μοίρα έναντι του παράγοντα παραγωγικότητας. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να δώσουμε ακόμη μεγαλύτερη σημασία στα πρότυπα ικανοτήτων, νοοτροπιών, σχέσεων, ευθύνης και αξιών των ανθρώπων, οι οποίοι δουλεύουν στη θάλασσα.
Τα ακόλουθα επτά σημεία θα πρέπει να διατυπωθούν και να συζητηθούν εκ νέου στα διεθνή όργανα της λιμενικής βιομηχανίας:
- Η άριστη συνεργασία μεταξύ διοίκησης και ναυτεργατικού δυναμικού μιας εταιρίας είναι ο πρώτος παράγοντας ασφάλειας. Ο σεβασμός της εταιρίας απέναντι στα δικαιώματα και τις ανθρώπινες αξίες των μελών ενός πληρώματος, αυξάνει τη νοοτροπία ασφάλειας και αλληλεγγύης στις κρίσιμες στιγμές, όταν πλοίο και άνθρωπος απειλούνται.
- Η άριστη εκπαίδευση στους αναγκαίους βαθμούς δεξιοτήτων είναι παράγοντας ασφάλειας. Η επικέντρωσή μας στα θέματα επαρκούς εκπαίδευσης για όλους και όχι μόνο για τους αξιωματικούς κι ο πλήρης σεβασμός στους κανόνες διεθνών συνθηκών σε όλα τα επίπεδα παροχής γνώσης, είναι πρωτεύουσας σημασίας στην ασφαλή διαχείριση. Ιδιαίτερα σε μία τεχνολογικά προηγμένη εποχή, η συνεχής εκπαίδευση και η εξ΄ αποστάσεως (δικτυακά) επιμόρφωση πρέπει ν΄ αποτελούν προτεραιότητες, για κάθε εταιρία.
- 3. Η σύνθεση και διαχείριση πολυεθνικών πληρωμάτων ιδιαίτερα στα κρουαζιερόπλοια μειώνει το βαθμό ασφάλειας. Η ευρεία κοινωνική και εθνική διαφοροποίηση των μελών ενός πληρώματος επαυξάνει τους κινδύνους σε στιγμές κρίσης. Είναι αδιανόητο το πλήρωμα ενός κρουαζιερόπλοιου, στο όνομα της χαμηλής αμοιβής, να αποτελείται από μέλη, τα οποία προέρχονται από 20 και πλέον διαφορετικές χώρες. Αυτά τα μέλη τα οποία είναι οι εν δυνάμει “διασώστες”, όταν μιλάνε 20 διαφορετικές γλώσσες και έχουν διαφορετική κουλτούρα, σε στιγμές κρίσης μειώνουν τα πρότυπα ασφάλειας.
- Πρέπει να μπει φραγμός, στο κυνήγι του χαμηλού κόστους, με τα συνεχώς αυξανόμενα μεγέθη κρουαζιεροπλοίων. Ένα κρουαζιερόπλοιο είναι πλοίο, δεν είναι κινούμενο “νησί”. Εξάλλου η απαίτηση ολοένα και μεγαλύτερων πλοίων κοστίζει πανάκριβα στη λιμενική βιομηχανία και διαταράσσει την κοινωνική ζωή μιας πόλης, καταστρέφοντας την αισθητική ισορροπία και το περιβάλλον πόλης και λιμανιού, τα οποία στην Ευρώπη ιστορικά συνυπάρχουν.
- Ασφάλεια και παραγωγικότητα δεν είναι στην κρουαζιέρα αντικρουόμενες έννοιες. Ένα οποιοδήποτε ατύχημα λειτουργεί στο τέλος σε βάρος της εταιρικής ταυτότητας και της εμπορικής επιτυχίας, αν ληφθούν υπόψη τα τεράστια κόστη αποζημιώσεων.
- 6. Να δημιουργήσουμε για τα κρουαζιερόπλοια ευρωπαϊκό σύστημα θαλάσσιας επισκόπησης των διαδρομών πλεύσης τους. Ειδικά μάλιστα τα μεγάλα δεξαμενόπλοια θα πρέπει υποχρεωτικά να ακολουθούν, όπως και τ΄ αεροπλάνα, συγκεκριμένους διαδρόμους πλεύσης στα πελάγη.
- 7. Για όλα τα πλοία και όχι μόνο για τα κρουαζιερόπλοια οφείλουμε να καθορίσουμε ασφαλή σημεία λιμένων ή κόλπων καταφυγής, σε περιπτώσεις κινδύνου και τοπικά σχέδια διάσωσης.
Το ατύχημα του Costa Concordia πρέπει να αφυπνίσει τη ναυτιλιακή βιομηχανία. Οι κίνδυνοι δεν προέρχονται μόνο από την τρομοκρατία ή την πειρατεία. Οι κίνδυνοι προέρχονται από τα ίδια τα στελέχη της ναυτιλιακής βιομηχανίας, είτε ναυπηγούν, είτε διαχειρίζονται, είτε κυβερνούν. Η νοοτροπία ασφάλειας δεν είναι μόνο θέμα του καπετάνιου και των υπεύθυνων ασφάλειας επί του πλοίου. Είναι θέμα όλων των φορέων της ναυτιλίας και των εταιριών κρουαζιέρας. Η νοοτροπία ασφάλειας απαιτεί συλλογικές θέσεις και συμπεριφορά ομάδας απέναντι και στον κίνδυνο. Ο καπετάνιος του πλοίου σίγουρα έχει την κύρια ευθύνη. Όμως μεγάλη ευθύνη έχει και η εταιρία του, όπως και όλοι όσοι στη λιμενική και ναυτιλιακή βιομηχανία παραγνωρίζουν τους κανόνες βιώσιμων λογικών ασφάλειας.
