Στην σημερινή της εισαγωγική ομιλία ενώπιον της Ειδικής Διαρκούς Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βουλής των Ελλήνων, η Ελληνίδα Επίτροπος Μαρία Δαμανάκη μεταξύ άλλων τόνισε:
1. Για το πρόγραμμα της Κομισιόν 2013
Η οικονομία της Ευρωζώνης είναι ακόμη αδύνατη. Το ΑΕΠ της μειώθηκε κατά 0,6% το τελευταίο τρίμηνο του 2012 ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης ήταν αρνητικός. Τουλάχιστον επτά από τις 17 χώρες της Ευρωζώνης έχουν μπει σε ύφεση, 26 εκατομμύρια Ευρωπαίοι συμπολίτες βρίσκονται στην ανεργία.
Τώρα είναι πλέον βέβαιο ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό, αλλά και ευρωπαϊκό: χαμηλή ανταγωνιστικότητα και παραγωγικότητα και ένα μεγάλο χάσμα μεταξύ ευρωπαϊκού Βορρά και Νότου.
Η προσπάθεια εξόδου από την οικονομική κρίση συνεχίζεται και στο Πρόγραμμα Εργασίας της Επιτροπής για το 2013. Η ανεργία είναι η μεγάλη πληγή. Δεν φαίνεται προς το παρόν να κερδίζουμε τη μάχη. Η ανεργία είναι κυρίως θέμα οικονομικής ανάπτυξης. Αλλά αυτά απαιτούν χρόνο. Η βραχυπρόθεσμη ανακούφιση απαιτεί μεταφορά πόρων. Νέο πρόγραμμα Κομισιόν για ανέργους νέους (6 δισ. για περιφέρειες με ανεργία νέων πάνω από 25%).
Για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας το 2013 θα επικεντρωθούμε σε τέσσερις τομείς: δίκτυα, κινητικότητα, ψηφιακή οικονομία, και εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Τα μέτρα αφορούν 23 εκατομμύρια επιχειρήσεις μέσα στην ΕΕ.
Στον τομέα των μεταφορών θα υπάρξουν προτάσεις στον κλάδο των σιδηροδρομικών και θαλάσσιων μεταφορών και των μεταφορών εμπορευμάτων. Η Ελλάδα οφείλει να διεκδικήσει μερίδιο από τα προγράμματα αυτά, μαζί με τις γειτονικές Ευρωπαϊκές χώρες.
Η αντιμετώπιση της κρίσης συνδέεται ευθέως με τη νομισματική δημοσιονομική και οικονομική πολιτική. Η ανατίμηση του Ευρώ δυσκολεύει συνολικά τις Ευρωπαϊκές εξαγωγές σε μια περίοδο δύσκολη για την Ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα.
Σημαντικός σταθμός η απόφαση των τεσσάρων Προέδρων για εμβάθυνση Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, τον περασμένο χρόνο. Δυστυχώς το τελικό κείμενο του Συμβουλίου (Δεκέμβριος 2012) υπήρξε κατά πολύ κατώτερο των προσδοκιών της Επιτροπής. Επιπλέον καθυστερεί η εφαρμογή του – Μόνο βήμα η συμφωνία για ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό τραπεζών – πρώτο στάδιο για Τραπεζική Ένωση και Ευρωπαϊκό Σύστημα Εγγύησης Καταθέσεων. Τα επόμενα βήματα αναμένονται μέσα στο 2014.
Ο μόνος εφικτός αλλά πολιτικά δύσκολος δρόμος για να γεφυρωθεί το χάσμα είναι η μεταφορά πόρων εντός της Ένωσης, από τον Βορρά προς τον Νότο (π.χ., ευρωομόλογα, άφεση χρέους, κλπ.). Αυτό είναι το “Νέο Ντηλ” για την Ευρώπη το οποίο πρέπει να εξετάσουμε: δημοσιονομική αλληλεγγύη έναντι δημοσιονομικής υπευθυνότητας. Η απαιτούμενη θεσμική πλατφόρμα για αυτό το ντηλ είναι μια ολοκληρωμένη οικονομική και πολιτική Ένωση. Είμαστε έτοιμοι για την Δημοσιονομική Ένωση, την Οικονομική Ένωση και τέλος την Πολιτική Ένωση; Η γνώμη μου είναι σαφής. Αυτός είναι ο μονόδρομος επιβίωσης του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Η πορεία για την ολοκλήρωση της Ένωσης πρέπει να συνεχιστεί. Χωρίς αυτήν, το χάσμα μεταξύ πλουσίων και αδυνάμων χωρών θα διευρυνθεί, και αυτό θα οδηγήσει στην αποξένωση, την αποσύνθεση και την κατάρρευση της ενωμένης Ευρώπης.
Η ανταγωνιστικότητα δεν μπορεί να συνδέεται μονομερώς με μειώσεις μισθών και μάλιστα με τη μείωση του κατώτερου μισθού. Η διατήρηση αδρανών πλεονασμάτων σε πλούσιες χώρες δημιουργεί πρόβλημα στις υπόλοιπες χώρες. Τα πλεονάσματα πρέπει να διοχετεύονται στο Νότο με τη μορφή εξωτερικής ζήτησης, ή αλλιώς να επενδύονται στις πιο αδύναμες οικονομίες έτσι ώστε να βελτιώνεται συνολικά η ανταγωνιστικότητα και παραγωγικότητα της Ένωσης.
2. Για την Ελλάδα
Δεδομένων των περιστάσεων, η Ελλάδα θα πρέπει να είναι σχετικά ικανοποιημένη από το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης για τον κοινοτικό προϋπολογισμό, σύνολο 18,3 δις ευρώ, σε σχέση με τα 20,2 δις της προηγούμενης περιόδου. Η Ελλάδα φυσικά θα ενισχυθεί από το ταμείο αυτό. Θα πρέπει επίσης να αναμένει ενίσχυση περίπου 500 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης. Το συνολικό αγροτικό κονδύλι είναι μειωμένο μόλις κατά 3%.
Σε ότι αφορά στο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής της Ελλάδας (Μνημόνιο), αυτό που μπορώ να σας μεταφέρω από τις Βρυξέλες είναι ότι υπάρχει σοβαρή μεταστροφή του κλίματος υπέρ της Ελλάδας. Μετά τις αποφάσεις του Eurogroup του περασμένου Δεκέμβρη έχει απομακρυνθεί το θέμα της εξόδου της χώρας από το ευρώ.
Οι επόμενοι μήνες θα είναι πολύ δύσκολοι για την Ελλάδα με την ανεργία να πλησιάζει το 30% και τις περικοπές μισθών και συντάξεων να δείχνουν τις σκληρές συνέπειές τους. Η Κομισιόν επιμένει ότι το βάρος πρέπει να πέσει στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις –κυρίως του Δημοσίου – όπου οι καθυστερήσεις είναι ασυγχώρητες, στην είσπραξη εσόδων από οφειλές και στις αποκρατικοποιήσεις. Ειδικά για τα φορολογικά έσοδα είναι προφανές ότι απαιτείται πλήρης αναδιοργάνωση των φορολογικών υπηρεσιών. Από την άλλη πιστεύω και θα εργασθώ προς αυτή την κατεύθυνση ότι η μείωση ορισμένων υψηλών συντελεστών (ΦΠΑ στην εστίαση) είναι αναγκαία. Έχω καταστήσει σαφές ότι περιθώρια για παραπέρα περικοπές μισθών και συντάξεων δεν υπάρχουν. Αντίθετα, η Ελλάδα χρειάζεται δίχτυο προστασίας ανέργων και απόρων. Η Ελλάδα βρίσκεται πολύ πίσω από άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Τα επιδόματα ανεργίας είναι ανεπαρκή και δίνονται με προϋποθέσεις που συχνά είναι απαγορευτικές. Το θέμα πρέπει να τεθεί με συνεργασία όλων μας και σε συνεργασία με άλλες χώρες του Νότου. Να είστε βέβαιοι ότι αυτό το μήνυμα θα μεταφέρω και στο μέλλον.
Η Ελλάδα έχει ήδη σημάδια για πρωτογενές πλεόνασμα οπότε θα μπορέσει να διεκδικήσει με αξιώσεις νέα μείωση του χρέους της μετά το φθινόπωρο, όπως ήδη αποφασίσθηκε στη σύνοδο του Δεκεμβρίου. Θετικές είναι επίσης οι εξελίξεις στο μέτωπο ανακεφαλαιοποίησης των Ελληνικών Τραπεζών μετά τη διοχέτευση μέρους της τελευταίας δανειακής δόσης. Τώρα όμως είναι η ώρα των ίδιων των Τραπεζών να ανταποκριθούν στο ρόλο τους. Η Κομισιόν υπογραμμίζει ότι οι Ελληνικές Τράπεζες οφείλουν να ενισχύσουν την αγορά με ρευστό, τώρα μετά τη σταθεροποίησή τους.
3. Για τη Θάλασσα και Αλιεία
Μπαίνουμε στο τελικό στάδιο υιοθέτησης της Μεταρρύθμισης της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής. Πριν λίγες μέρες, σε μια κρίσιμη ψηφοφορία, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – για πρώτη φορά στην ιστορία του, με βάση τη Συνθήκη της Λισσαβόνας – ψήφισε με συντριπτική πλειοψηφία υπέρ της πρότασης της Επιτροπής. Μέσα στο 2013, θα προσπαθήσω να κλείσω συμφωνία και με το Συμβούλιο Υπουργών, και να ολοκληρώσω την μεταρρύθμιση σε Πρώτη Ανάγνωση.
Στην Ελλάδα η απορρόφηση των πόρων του Επιχειρησιακού Προγράμματος Αλιείας 2007-13 είναι 50% στο τέλος του 2012. Το ποσοστό δεν είναι ικανοποιητικό. Αυτή είναι η τελευταία χρονιά της προγραμματικής περιόδου και πολλές σημαντικές δράσεις του προγράμματος δεν έχουν καν σχεδιαστεί.
Η εφαρμογή του Μεσογειακού Κανονισμού Αλιείας στη χώρα είναι προβληματική.
Ένα από τα δομικά προβλήματα της αλιείας στην Ελλάδα είναι η έλλειψη αλιευτικών δεδομένων, τα οποία υποχρεούται να συλλέγει με βάση τη κοινοτική νομοθεσία. Η Ελλάδα χάνει σοβαρά κονδύλια εξ’ αιτίας αυτής της καθυστέρησης.
Στα θέματα ελέγχου της αλιείας υπάρχει επίσης μεγάλη υστέρηση.
Η προώθηση της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής παραμένει βασικός στόχος για το 2013. Σε λίγες μέρες η Κομισιόν θα υιοθετήσει πρότασή μου για Κοινοτική Οδηγία σχετικά με τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, που αποτελεί απαιτούμενο εργαλείο για την χάραξη αναπτυξιακών θαλάσσιων πολιτικών. Επίσης, θα υποβάλω πρόταση για τον θαλάσσιο τουρισμό, ο οποίος αποτελεί πηγή ανάπτυξης και απασχόλησης σε παράκτιες περιφέρειες της Ευρώπης όπως η Ελλάδα. Σε λίγες εβδομάδες έχω συγκαλέσει στην Αθήνα διάσκεψη του Ευρωμεσογειακού Φορέα για τη ναυτιλία με τη συμμετοχή υπουργών Μεσογειακών χωρών καθώς και των επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού. Σκοπός της πρωτοβουλίας αυτής είναι η ενίσχυση της θαλάσσιας και ναυτικής συνεργασίας ανάμεσα στις Μεσογειακές χώρες σε θέματα ανάπτυξης, εκπαίδευσης, ασφάλειας, επιτήρησης, και επενδύσεων.
