Ορατό είναι το ενδεχόμενο για μια παρατεταμένη κρίση της εφοδιαστικής αλυσίδας, που θα διαρκέσει αρκετά χρόνια.
Σύμφωνα με τους ειδικούς όμως, τα αίτιά της δεν θα είναι η συμφόρηση των πλοίων και οι πολύμηνες αναμονές για να εξυπηρετηθούν σε διάφορα λιμάνια ανά τον κόσμο, όπως συμβαίνει τους τελευταίους μήνες.
Αντιθέτως, θα οφείλεται στην έλλειψη πληρωμάτων και ιδίως εξειδικευμένων μηχανικών και αξιωματικών. Πρόκειται για τα «απόνερα» που έχει δημιουργήσει η υγειονομική κρίση και τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί με την παραμονή των πληρωμάτων επί μήνες πάνω στα πλοία, χωρίς τη δυνατότητα να επιστρέψουν σπίτι τους.
Με βάση την υφιστάμενη συνθήκη του ΟΗΕ, οι ναυτικοί και τα πληρώματα στα πλοία της εμπορικής ναυτιλίας απαγορεύεται να παραμένουν σε κάποιο πλοίο για διάστημα μεγαλύτερο των 11 μηνών. Η πανδημία όμως, άλλαξε τα δεδομένα, καθώς πολλά πληρώματα απαγορεύτηκε να αποβιβαστούν από το πλοίο τους σε πλειάδα χωρών, ως μέτρο για την προστασία από τον κορονοϊό.
Έτσι, εκατοντάδες χιλιάδες ναυτικοί εγκλωβίστηκαν στο πλοίο τους ακόμα και για 17 συνεχόμενους μήνες, αρκετοί ακόμα και απλήρωτοι, ή χωρίς προμήθειες.
Αυτές οι συνθήκες, τις οποίες έχουν επισημάνει όλοι οι φορείς της Ναυτιλίας, τόσο εκείνοι που εκπροσωπούν την πλοιοκτησία, όσο κι εκείνοι που εκπροσωπούν τους εργαζόμενους στα πλοία, ακόμα και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Ναυτιλίας (IMO), δεν κατέστη εφικτό να απαλυνθούν, καθώς εντέλει, λίγες χώρες (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα) αναγνώρισαν τους ναυτικούς, ως εργαζόμενους πρώτης γραμμής, ώστε να μπορέσουν να τύχουν διαφορετικής αντιμετώπισης και να τους επιτραπεί η είσοδος σε μια χώρα και η μεταφορά τους στη χώρα καταγωγής τους.
Το πρόβλημα εξομαλύνθηκε με την πάροδο του χρόνου και καθώς η πανδημία άρχισε να τίθεται υπό έλεγχο, όπου βέβαια αυτό κατέστη εφικτό και σε συνάρτηση με το πρόγραμμα των εμβολιασμών.
Ωστόσο, όπως επισημαίνουν πλέον όλο και περισσότεροι φορείς, οι συνέπειες των όσων προηγήθηκαν θα αρχίσουν να γίνονται ορατές τα επόμενα χρόνια. Ούτως ή άλλως, η ζωή του ναυτικού ήταν δύσκολη, μοναχική κι επικίνδυνη, που απαιτεί αρκετούς μήνες εν πλω και αρκετές ώρες απασχόλησης την ημέρα. Ωστόσο, η πρόσφατη υγειονομική κρίση έχει αρχίσει να λειτουργεί ως η «σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι» για πολλούς ναυτικούς, που πλέον σκέφτονται την αποχώρησή τους.
Σήμερα, απασχολούνται 1,89 εκατ. ναυτικοί σε 74.000 εμπορικά πλοία ανά τον κόσμο, καλύπτοντας σχεδόν το 90% του παγκόσμιου εμπορίου. Ήδη όμως, μετά την πανδημία, πολλοί πλοιοκτήτες αναφέρουν ότι έχει καταστεί αρκετά δυσκολότερη η προσέλκυση και διατήρηση στη δουλειά αρκετών μελών του πληρώματος.
Η σημερινή κρίση της εφοδιαστικής αλυσίδας λειτουργεί ως επιπλέον επιβαρυντικός παράγοντας.
Το γεγονός ότι δεκάδες ή και εκατοντάδες πλοία (μεταξύ 70-100) βρίσκονται αγκυροβολημένα επί εβδομάδες, ή και μήνες, έξω από λιμάνια, όπως εκείνα του Λος Άντζελες και του Λονγκ Μπιτς στη δυτική όχθη των ΗΠΑ, έχει επιδεινώσει εκ νέου τις εργασιακές συνθήκες για χιλιάδες μέλη πληρώματος.
Εκτός από τον κίνδυνο για ελλείψεις στα καταστήματα, ελλοχεύει όμως και ο κίνδυνος για την ασφάλεια και την υγεία των ναυτικών, που εργάζονται σε αυτά τα πλοία, καθώς πολλοί εξ αυτών βρίσκονται εκεί για περίοδο άνω των 12 μηνών.
Όπως αναφέρουν οι ίδιοι οι ναυτικοί, αρκετοί εξ αυτών καλούνται να αντιμετωπίσουν την επιδείνωση της σωματικής, αλλά και της ψυχικής τους υγείας, με περιορισμένη πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, κόπωση και εντάσεις μεταξύ των πληρωμάτων. Όλα τα στοιχεία αυτά προφανώς και απειλούν και την ασφάλεια στη θάλασσα κι εγκυμονούν κινδύνους για ναυτικά περιστατικά.
Σημειωτέον ότι πολλά ήταν τα προβλήματα του κλάδου και πριν την πανδημία. Το 2019, μια έρευνα είχε βρει ότι το 25% των ναυτικών αντιμετωπίζει συμπτώματα κατάθλιψης. Το 2016 μια άλλη μελέτη είχε προειδοποιήσει, ότι χωρίς την ενίσχυση των προσπαθειών για την προσέλκυση και διατήρηση των ναυτικών στο επάγγελμα, η ναυτιλία θα αντιμετωπίσει έλλειμμα ανθρώπων από το 2025 και μετά. Μάλιστα, οι ελλείψεις θα ήταν πολύ εντονότερες σε μηχανικούς και αξιωματικούς.
Η πανδημία ενέτεινε τα προβλήματα αυτά. Μια πρόσφατη τριμηνιαία δημοσκόπηση μεταξύ των ναυτικών, κατέδειξε ότι όλο και περισσότεροι σκέφτονται να αλλάξουν επάγγελμα και να αναζητήσουν εργασία στη στεριά.
Από τη στιγμή, που ακόμα και σήμερα, απουσιάζει κάποια στρατηγική για τη βελτίωση των συνθηκών απασχόλησης και δεν υπάρχει μια ενιαία προσέγγιση στην αντιμετώπιση των ανθρώπων αυτών από το σύνολο των χωρών, θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι ο κλάδος οδηγείται προς την έλλειψη πληρωμάτων σε μερικά χρόνια από σήμερα.
Το θετικό όμως είναι ότι έστω και την ύστατη στιγμή, φαίνεται πως οι πολιτικές ESG (περιβάλλον, κοινωνία και διακυβέρνηση) θα μπορούσαν να «σπρώξουν» όλο και περισσότερες ναυτιλιακές εταιρείες και ναυλωτές, προς την βελτίωση των όρων απασχόλησης και προς διαφορετικές πολιτικές.
Ήδη άλλωστε αυτό το ζητούν πελάτες τους, μεγάλοι όμιλοι καταναλωτικών ειδών, όπως για παράδειγμα η Procter & Gamble. Η εταιρεία άσκησε πέρυσι σημαντικές πιέσεις προς τις ναυτιλιακές εταιρείες και τις κυβερνήσεις να ασχοληθούν με τα εγκλωβισμένα πληρώματα και παράλληλα υιοθέτησε μια πολιτική ελέγχου των ναυτιλιακών εταιρειών που προσλαμβάνει, ώστε να τηρούνται τα συμφωνηθέντα για τα πληρώματα.
Αν πρωτοβουλίες, όπως η συγκεκριμένη, επεκταθούν και υιοθετηθούν ευρέως, θα βελτιωθεί και η ποιότητα ζωής των εργαζομένων στην ναυτιλία, αντιστρέφοντας την τάση αποχώρησης από τον κλάδο.
πηγη: powergame.gr
