Ο Simon Ward από την Ursa Shipbrokers διαφωνεί με μια πρόσφατη άποψη που διατύπωσε στο splash247.com ο Andrew Craig-Bennett.
Του Simon Ward
Περίπου αυτή την περίοδο την περασμένη εβδομάδα, καθώς ετοιμαζόμουν να βγω έξω και να παραβιάσω όλους τους κανόνες επιβίωσης για τα Ποσειδώνια για τα οποία μόλις είχα γράψει, διάβασα ένα άρθρο στο Splash 24/7 από τον Andrew Craig-Bennett με τίτλο «Γιατί η ελληνική ναυτιλία μπορεί να δυσκολευτεί αυτό τον αιώνα». Θαύμαζα εδώ και καιρό τον κ. Craig-Bennett, από τότε που μπήκα στον κλάδο το 1990 και καταβρόχθιζα απελπισμένα ό,τι μπορούσα να διαβάσω από αυτόν. Ανυπομονούσα για τις στήλες του στο Lloyds List για τη σοφία, το ασεβές χιούμορ και τη διορατικότητά τους στον κλάδο, ιδιαίτερα καθώς δούλευα στη ναυτιλία τακτικών γραμμών τότε, και μας φαινόταν –όσο μακριά κι αν ήταν– αόριστα συγγενικά πνεύματα. Φαίνεται ότι τώρα, πάνω από τριάντα χρόνια αργότερα, πρέπει να υψώσω την δική μου σημαία στον ιστό (to nail my own colours to the mast) και όχι μόνο να διαφωνήσω με σεβασμό μαζί του, αλλά ελπίζω να τον διαφωτήσω λίγο για τη ναυτιλία στην δευτερη πατρίδα μου, την Ελλάδα.
Η ουσία του άρθρου του είχε ως εξής:
Η ελληνική ναυτιλία είναι ως επί το πλείστον με ελεύθερα (tramp) φορτηγά και όχι τακτική ναυτιλία (liner), αλλά απειλείται επειδή μπορεί να μην υπάρχει πάντα αγορά για αυτά τα πλοία (μια αγορά με πολύ χαμηλό ναυλο εισόδου) και οι συναλλαγές θα γίνονται πιο δύσκολες.
–Οι διεθνείς φορολογικοί κανονισμοί –ή η έλλειψή τους– που δημιουργήθηκαν με γνώμονα τους Έλληνες πλοιοκτήτες με έδρα στο Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη, θα γίνουν αυστηρότεροι καθώς οι πολιτικοί επιδιώκουν να επεκτείνουν τη φορολογική βάση
-Η Χρηματοδότηση για ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις θα είναι πιο δύσκολο να αποκτηθούν
– Το γεωπολιτικό περιβάλλον θα περιορίσει τους Έλληνες πλοιοκτήτες από το διεθνές εμπόριο, όπως φάνηκε καθώς το Ιράν κατέλαβε δύο ελληνικά δεξαμενόπλοια ως αντίποινα για ένα ιρανικό φορτίο που στάλθηκε στις ΗΠΑ, κατόπιν αιτήματος των ΗΠΑ
-Το άρθρο επαναλαμβάνει μερικές υποθέσεις και μύθους για την ελληνική ναυτιλία που ελπίζω να μπορέσω να διορθώσω.
Πρώτον: , ας απορρίψουμε μια για πάντα την υπόθεση ότι η ελληνική tramp ναυτιλία προέρχεται από μια φυσική εξέλιξη των ενδονησιωτικών εμπορικών συναλλαγών που ξεπερνούν τις εγχώριες αγορές τους. Αναγνωρίζω τον ρομαντικό πειρασμό να σκεφτώ ότι αυτό συμβαίνει, αλλά στην πραγματικότητα οι Χιώτες ιδιοκτήτες –από τη δεκαετία του 1830 και την ανάδυση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους μετά την απελευθέρωση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία– δεν εμπορεύονταν μόνο πλοία μέσα και έξω από τη Μαύρη Θάλασσα και το Αιγαίο και όχι μόνο, αλλά και εμπορία φορτίων, και ίδρυσαν πρακτορεία και γραφεία όχι μόνο στην Κωνστάντζα και την Οδησσό, αλλά και στο Λιβόρνο και στη Μασσαλία. Οι γιοι αυτών των ιδιοκτητών έγιναν κάπως σαν εμπορικοί διπλωμάτες, που εκπροσωπούσαν τα συμφέροντα των οικογενειακών εταιρειών τους. Ομολογουμένως το μοντέλο άλλαξε και έγιναν απλοί πάροχοι χωρητικότητας για την αγορά των tramp καθώς ο καιρός προχωρούσε, ειδικά όταν οι πλοιοκτήτες από τα νησιά του Ιονίου, Κεφαλονιά και Ιθάκη μπήκαν στο παιχνίδι στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα, αλλά οι Έλληνες υπήρξαν μέλη του Baltic Exchange που εκπροσωπεί τα συμφέροντα των πλοιοκτητών από τη δεκαετία του 1860. Αυτή δεν είναι μια πρόσφατη ιστορία.
Είναι αλήθεια ότι εκτός από τα πορθμεία που διασχίζουν αυτό το μέρος του κόσμου, η ελληνική ναυτιλία δεν ασχολείται με τα τακτικά ναυτιλιακά δρομολόγια, αλλά αυτό δεν φταίει αυτό το μικρό, μη βιομηχανοποιημένο έθνος που είναι κρυμμένο στο νοτιοανατολικό άκρο της Ευρώπης χωρίς κάποια αυτοκρατορία ή εσωτερική αγορά για εξυπηρέτηση, τουλάχιστον όχι από τότε που ο Μέγας Αλέξανδρος έκανε τον γύρο της Ασίας σχεδόν 2.500 χρόνια πριν.
Στα πιο «προηγμένα» ναυτιλιακά έθνη του κόσμου – έθνη που παρεμπιπτόντως δεν διαθέτουν πλέον σημαντικό εμπορικό στόλο – η άποψη ότι η tramp ναυτιλία είναι μάλλον «βρώμικη», την γνώριζα πολύ καλά κατά τη διάρκεια των ημερών μου στο Harrison Line, και είναι τόσο παλιά όσο το ίδιο το εμπόριο. Ομοίως, σημαίες ευκαιρίας –αυτή η μάλλον ατυχής φράση– υπήρχαν και χρησιμοποιούνται εδώ και αιώνες σε μέρη όπου ήταν απαραίτητο να υπάρχει διαφορετική σημαία για το εμπόριο, μάλιστα πριν ακόμη υπάρξει ελληνική σημαία.
Και αυτό μας οδηγεί στη φορολογία. Η λανθασμένη υπόθεση των μη ελληνικών ναυτιλιακών είναι ότι η ελληνική ναυτιλία είναι επιτυχημένη επειδή δεν πληρώνει φόρο. Ο κ. Craig-Bennett εργάζεται επίσης υπό την παρανόηση ότι «όλος ο offshore κόσμος αναπτύχθηκε για πρώτη φορά για να ωφελήσει την ελληνική ναυτιλία, και για όσο διάστημα μόνο η ελληνική ναυτιλία το χρησιμοποιούσε, κανείς δεν ασχολήθηκε». Αυτό είναι λάθος σε πολλά επίπεδα. Πρώτον, το offshore σύστημα δεν αναπτύχθηκε με αποκλειστική πρόθεση των Ελλήνων εφοπλιστών, αλλά από Αμερικανούς χρηματοδότες για τους δικούς τους σκοπούς, που μόλις το έμαθαν οι Έλληνες θεώρησαν ότι ήταν εξαιρετική ιδέα. Είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο Παναμάς ήταν de facto αποικία των ΗΠΑ και οι σημαίες της Λιβερίας και των Νήσων Μάρσαλ διαχειρίζονται στις Ηνωμένες Πολιτείες; Δεύτερον, όντως μόνο η ελληνική ναυτιλία το έχει χρησιμοποιήσει; Πραγματικά δεν νομίζω ότι αυτό αντέχει σε υπερβολικό έλεγχο.
Η έλλειψη χρηματοδότησης για τους νεοεισερχόμενους στη ναυτιλιακή αγορά είναι ένα διαχρονικό πρόβλημα και όπως γνωρίζουν οι περισσότεροι άνθρωποι που είναι πιο εξοικειωμένοι με την ελληνική ναυτιλιακή αγορά, ήταν πάντα λίγο πολύ αδύνατη για τους νέους πλοιοκτήτες.
Μόνο όταν μια εταιρεία ιδρύεται τόσο λειτουργικά όσο και εμπορικά και η φήμη της στην αγορά – για καλό και για κακό – αξιολογείται τότε οι τραπεζίτες θα εξετάσουν το ενδεχόμενο να τους δανείσουν χρήματα. Διαφορετικά πρόκειται για παραδοσιακό χρήμα το οποίο δεν υπάρχει ποτέ σε έλλειψη και θα δοθεί στο κατάλληλο έργο την κατάλληλη στιγμή. Από την εμπειρία μου, στους Έλληνες δεν αρέσει πολύ το χρέος, όχι μόνο στη ναυτιλία αλλά γενικά, ειδικά καθώς το μη εξυπηρετούμενο χρέος είναι συνήθως ο κύριος λόγος για τον οποίο οι Έλληνες πλοιοκτήτες σβήνουν. Μακάρι μόνο οι ελληνικές κυβερνήσεις να είχαν την ίδια στάση. Πρώτον, δεν πιστεύω ότι η επιθυμία και η όρεξη για επένδυση στη ναυτιλία, ακόμη και όταν γίνεται ακριβότερη για περιβαλλοντικούς αλλά και νομοθετικούς λόγους, θα μειωθεί.
Τέλος, τα δύο δεξαμενόπλοια που κατασχέθηκαν πρόσφατα από τους Ιρανούς έφεραν ελληνική σημαία, εθνική σημαία, και ως τέτοια φυσικά θα γίνονταν αντιληπτά. Και όποιος κάνει τον γύρο της Αθήνας τις τελευταίες δύο εβδομάδες θα ξέρει ότι η ελληνική ναυτιλία κάθε άλλο παρά συνεσταλμένη είναι.
Η ελληνική ναυτιλία είχε πολλά να αντιμετωπίσει από τις αρχές του εικοστού αιώνα. Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι πριν και κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Καταστροφή του 1921, ο αποδεκατισμός τόσο της χώρας όσο και του εμπορικού στόλου (στην υπηρεσία των Συμμάχων) κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Εμφύλιος Πόλεμος που τον ακολούθησε, Χούντα του τέλους της δεκαετίας του εξήντα και των αρχών του εβδομήντα, και της κρίσης από το 2009 μέχρι πρόσφατα. Για να μην αναφέρουμε τις διάφορες κρίσεις που υπέστησαν οι ναυτιλιακές αγορές –και στις οποίες κατά καιρούς ήταν συνεργοί οι Έλληνες– την ίδια περίοδο. Κάθε φορά που υπάρχει κρίση, για το έθνος ή τον στόλο, οι Έλληνες ανακάμπτουν πιο δυνατοί, παραμένοντας κυρίαρχοι πλοιοκτήτες στον πλανήτη,
Νομίζω ότι οι λόγοι για αυτό δεν είναι αμέσως προφανείς σε όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με την Ελλάδα και τη tramp ναυτιλία, αλλά εδώ είναι μερικές από τις προτάσεις μου:
-Οι Έλληνες έχουν μεγαλύτερο επενδυτικό ορίζοντα και δεν χρειάζεται να βγάζουν χρήματα κάθε τρίμηνο, αρκεί η ίδια η επένδυση να αποδώσει τελικά
-Οι Έλληνες είναι control freaks –ή αν σας αρέσει ασκούν hand-on management – στα πλοία και τις εταιρείες τους (ακόμα και όταν η τεχνική διαχείριση του στόλου τους δεν είναι στα χέρια τους), και αυτό σημαίνει ότι μπορούν να αντιδράσουν πιο γρήγορα σε ένα κόσμο που αλλάζει ταχέως, ευελιξία απαραίτητη στη tramp (ελεύθερη) ναυτιλία.
-Οι Έλληνες κατάφεραν να πείσουν την κυβέρνησή τους – οποιουδήποτε χρώματος – να μείνει σε απόσταση αναπνοής, διασφαλίζοντας έτσι ένα παγκόσμιο ναυτιλιακό σύμπλεγμα στην Αθήνα
-Οι Έλληνες γενικά δεν υιοθετούν νωρίς νέες ιδέες και τεχνολογίες, προτιμούν να το δουν να αποδεικνύεται, από άλλους, πριν επενδύσουν σε αυτό
-Η επάξια φήμη της ελληνικής ναυτοσύνης υπήρχε πολύ πριν από το ελληνικό κράτος και δεν επαναπαύεται στις δάφνες της
-Οι Έλληνες μοιράζονται πολλές γνώσεις και πληροφορίες μεταξύ τους και εκτιμούν ιδιαίτερα την πλευρά των σχέσεων της επιχειρηματικής ανάπτυξης και της σύναψης συναλλαγών, γεγονός που τους φέρνει σε φυσική πλεονεκτική θέση έναντι των αβνταγωνσιτών τους που ε΄χουν μια πιο «λογιστική» αντιμετωπιση των ρπαγμνάτων
-Η ελληνική ναυτιλία, παρά τις προτροπές άλλων, είναι σχεδόν εντελώς αδιαπέραστη από εξαγορές, κυρίως λόγω του οικογενειακού χαρακτήρα των επιχειρήσεων
-Οι Έλληνες έχουν μεγαλύτερο επενδυτικό ορίζοντα γιατί επενδύουν στις οικογένειές τους, συνήθως στην επόμενη γενιά
-Φυσικά, αυτή η προσέγγιση και αυτές οι συμπεριφορές φέρουν επίσης τους σπόρους της καταστροφής για πολλές εταιρείες, κάτι που είναι γεγονός στη tramp ναυτιλία. Αποδέχονται επίσης ότι η πολύτιμη ανεξαρτησία τους δεν τους καθιστά φυσικούς υποψηφίους για βοήθειες (επιδόματα) όταν οι καιροί είναι δύσκολοι. Αλλά αυτή ακριβώς η ανεξαρτησία και η προσαρμοστικότητα σημαίνει ότι η ελληνική ναυτιλία όχι μόνο θα ξεπεράσει τους κύκλους αλλά θα τους εκμεταλλευτεί.
-Μπορεί να φαίνεται περίεργο ότι ένας Άγγλος με έδρα την Ελλάδα έχει υπερασπιστεί το σπίτι του που έχει επιλέξει, αλλά έχω κερδίσει πολλά από την ελληνική ναυτιλία και την Ελλάδα, όλα αυτά τα χρόνια, – ευκαιρίες, και χαρές, και διασκέδαση, και πόνος, και στενοχώρια , και το κέρδος – ότι οφείλω στους οικοδεσπότες μου να κάνω ό,τι μπορώ για να τους ξεπληρώσω.
Ποτέ δεν ήταν παιχνίδι, και πιθανότατα δεν θα είναι ποτέ, αλλά ίσως αυτό είναι το θέμα.
Η ελληνική ναυτιλία θα συνεχίσει να υφίσταται ό,τι πολιτικό καιρό και αν φυσάει εκείνη την εποχή, διότι η ελληνική ναυτιλία γνωρίζει, ίσως ενστικτωδώς, ότι –όπως και οι αγορές tramp – δεν έχουν κανέναν έλεγχο στον άνεμο, αλλά πρέπει να προσαρμόσουν τα πανιά τους και την πορεία τους για να βεβαιωθούν ότι πλέουν με ασφάλεια. Και μου φαίνεται –τουλάχιστον από τη ζωή μου ως ναυλομεσίτη– ότι στο τέλος της ημέρας τίποτα στη ζωή δεν αξίζει να το πετύχεις χωρίς αγώνα.
Τα Link στην αγγλική γλώσσα
