Όταν είδα να κάνουν κομμάτια τον «Παντελή» στην Αλυκή της Πάρου, αγριεύτηκα! Μην πάει ο νους σας σε ειδεχθή ανθρωποκτονία. Για τον «Παντελή» την τράτα την παλιά, την ξύλινη, μιλάω, που την έβλεπα, χρόνια τώρα, να σκίζει τα νερά του Αιγαίου και να λικνίζεται σαν γοργόνα καλλονή κοντά στις ακτές.
Την τύχη του Παντελή, μαθαίνω πως είχαν μέχρι τώρα και η Μαρίτσα, η Βαγγελή, η Σουλτάνα, ο Άγιος Νικόλαος καθώς και εκατοντάδες άλλα παραδοσιακά καΐκια. Αρκετά απ’ αυτά, κοσμήματα τέχνης και τεχνικής, φτιαγμένα από μάστορες καραβομαραγκούς που στις μέρες μας έχουν εκλείψει.
Η αιτία της καταστροφής; Να εισπραχθούν από τους δικαιούχους οι κοινοτικές επιδοτήσεις από την απόσυρση, στο πλαίσιο της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης να φρενάρει την υπεραλίευση των ειδών που μειώνονται ανησυχητικά στις Ευρωπαϊκές Θάλασσες.
Αναγνωρίζω την ανάγκη να σώσουμε τη θάλασσα από την καταστροφή. Όπως λένε οι ειδικοί, πολλά από τα εργαλεία που χρησιμοποιούν τα καΐκια αυτά καταστρέφουν τον βυθό και εμποδίζουν την αναπαραγωγή των ψαριών. Εντάξει, να αποσυρθούν, λοιπόν, όσα καταστρέφουν και να αποζημιωθούν οι δικαιούχοι. Γιατί όμως πρέπει να σπάμε τα σκαριά; Σε τι μας έφταιξαν;
«Γιατί έτσι θέλουν οι Ευρωπαίοι», μου απάντησαν όσοι ψαράδες ρώτησα. «Μόνο έτσι μπορούμε να εισπράξουμε τα κονδύλια που μας αναλογούν και να αποζημιωθούμε για τη χασούρα μας, αφού με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό που μας έδιωξε στα βαθιά, το ψάρεμα δεν έχει ψωμί».
Μου φάνηκε παράλογο, αν όχι εγκληματικό, και το έψαξα.
Τι βρήκα λοιπόν: Τη διαχείριση των κοινοτικών κονδυλίων για την αλιεία δεν την έχουν τα ευρωπαϊκά όργανα. Την έχουν τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Κομισιόν βάζει τα λεφτά και ορισμένους γενικούς βασικούς κανόνες διαχείρισης. Τα κράτη-μέλη -στην περίπτωσή μας η Ελλάδα- τα διαθέτουν με βάση ένα Εθνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας (το γνωστό ως ΕΠΑΛ στον αλιευτικό κλάδο).
Το Ελληνικό ΕΠΑΛ, λοιπόν, στον άξονα προτεραιότητας 1, (μέτρο 1) προβλέπει διάφορους εναλλακτικούς τρόπους για τη μόνιμη απόσυρση των καϊκιών εκτός από τη διάλυσή τους: Την αλλαγή χρήσης τους για μη αλιευτικές δραστηριότητες (τουρισμό, εκπαιδευτικά προγράμματα), τη χρησιμοποίησή τους για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς (μουσειακή έκθεση, έρευνα), όπως και την αλλαγή χρήσης τους με σκοπό τη δημιουργία τεχνητών υφάλων. Για όλες αυτές τις χρήσεις προβλέπονται ενισχύσεις στους αλιείς που καλύπτουν από το 70% έως και το 120% του ποσού που ορίζεται για τη διάλυσή τους.
Στην πράξη, όμως, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης που έχει την αρμοδιότητα της Αλιείας το μόνο μέτρο που ακολουθείται στην Ελλάδα είναι η διάλυση των καϊκιών. Πέραν τούτου, ουδέν.
“Γιατί;”, ρώτησα. Επ’ αυτού άκουσα τα πάντα.
Διότι, αυτός είναι ο πιο εύκολος τρόπος για το υπουργείο να ελέγξει την οριστική παύση της αλιευτικής δραστηριότητας του σκάφους. (Πού να ψάχνει τώρα ο αρμόδιος υπάλληλος από δω κι’ από κει τι κάνει κάθε ψαράς με το σκάφος του).
Διότι, τα μουσεία δεν έχουν χώρο και λεφτά για εκθέματα. Διότι, οι δήμοι δεν ενδιαφέρονται. Διότι, οι ψαράδες θέλουν να πάρουν τα λεφτά και να ξενοιάσουν. Χίλια διότι, για να δικαιολογήσουν την καταστροφή και την ανεπάρκεια της ελληνικής πολιτείας, και όχι μόνο, να διατηρήσει μια πολιτιστική κληρονομιά σπάνια, ξεχωριστή, με λαμπρό παρελθόν. Υποστηρίζω, και μέλλον. Σκέφτομαι για παράδειγμα πόσα σχολεία και κολέγια από την Ευρώπη, την Αμερική και όλες τις άκρες της γης θα έρχονταν τρέχοντας να κάνουν μαθήματα θαλάσσιας και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης πάνω σ’ ένα τέτοιο παραδοσιακό πρώην ψαράδικο καΐκι. Ή πόσοι θα έπαιρναν μαθήματα αλιείας από τους ίδιους τους ψαράδες, στο πλαίσιο κάποιου προγράμματος αλιευτικού τουρισμού; Ιδού λοιπόν πεδίο δόξης λαμπρό κύριε αρμόδιε (Υπουργέ, Δήμαρχε, Περιφερειάρχη), αγαπητοί μου ψαράδες. Και τα καΐκια μπορούμε να σώσουμε από την καταστροφή και κέρδη να εξασφαλίσουμε για τις παράκτιες περιοχές. Λίγο να ψάξετε στο διαδίκτυο θα βρείτε ανάλογες εμπειρίες αλλά και προγράμματα χρηματοδότησης τέτοιων δράσεων από τα Ευρωπαϊκά Ταμεία. Κρίμα, δεν είναι να καταστρέφουμε το βιος μας, για να μην ταράξουμε τη νιρβάνα μας ή «βρέξουμε τον πισινό μας;», όπως λένε και στα μέρη μου;
*Η Κατερίνα Παπαδημητρίου-Τσάβαλου είναι Διευθύντρια του γραφείου της Επιτρόπου Αλιείας της ΕΕ, Μ. Δαμανάκη, στην Αθήνα.
πηγή : http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.post&id=21795
