Ευρωπαϊκή Λιμενική Πολιτική. Με το βλέμμα στο 2030.

Πριν από λίγους μήνες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε στην δημοσίευση των κυριότερων σημείων της νέα Ευρωπαϊκής Λιμενικής Πολιτικής, με ορίζοντα το 2030, αποτελώντας την συνέχεια της πρώτης επικοινωνίας των προθέσεων της Ε.Ε., το 2007. Η Ε.Ε., έπειτα από μία μακρά περίοδο αποχής από την εξέταση ζητημάτων που άπτονται της λιμενικής βιομηχανίας, έχει ενεργοποιηθεί προς την κατεύθυνση διαμόρφωσης ενός πλαισίου λειτουργίας της, τα τελευταία 15 χρόνια. Η αρχή έγινε το 1997 με την Πράσινη Βίβλο για τις λιμενικές και ναυτιλιακές υποδομές που οδήγησε στην πρώτη πρόταση οδηγίας για την πρόσβαση στην αγορά παροχής λιμενικών υπηρεσιών. Έπειτα από δύο αποτυχημένες προσπάθειες να ανοίξει την λιμενική αγορά (Port Package I & II), η Ε.Ε. επανέρχεται με μία πιο ολοκληρωμένη πρόταση περί της λειτουργίας της Ευρωπαϊκής λιμενικής βιομηχανίας.

Ποιοι είναι όμως οι στόχοι της νέας Ευρωπαϊκής Λιμενικής Πολιτικής; Σύμφωνα με το κείμενο που δημοσίευσε η Ε.Ε., τέσσερεις είναι οι στόχοι γύρω από τους οποίους θα διαμορφωθεί η νέα λιμενική πολιτική, ενώ ορισμένα εργαλεία για την πραγμάτωσή τους έχουν γίνει γνωστά. Πιο συγκεκριμένα:

Στόχος Ι – Πιο αποδοτικοί λιμένες

Στο επίκεντρο αναμένεται να βρεθεί η διαμόρφωση ενός ενιαίου πλαισίου για τις παραχωρήσεις τερματικών λιμενικών σταθμών. Εργαλεία της Ε.Ε. προς αυτή την κατεύθυνση θα είναι:

• η διαμόρφωση νέων, ανοιχτών και διαφανών διαδικασιών στην επιλογή παρόχων λιμενικών υπηρεσιών

• η ανάπτυξη κανονισμών αποφυγής εκμετάλλευσης της αγοράς από παρόχους με αποκλειστικά δικαιώματα

• κατάργηση κάθε διάκρισης στην παροχή λιμενικών υπηρεσιών

• σύσταση συμβουλευτικής επιτροπής χρηστών λιμένα με στόχο την ταχύτερη επικέντρωση στις ανάγκες των πελατών.

Στόχος ΙΙ – Καλύτερες συνδέσεις λιμένων με την ενδοχώρα

Επιθυμία της Ε.Ε. η μείωση του χάσματος ανάμεσα στους λιμένες, η αύξηση της χρήσης των συνδυασμένων μεταφορών και η αύξηση των φορτίων που διακινούνται στην Ε.Ε. με την Ναυτιλία Μικρών Αποστάσεων. Βασικό εργαλείο της Ε.Ε. αναμένεται να είναι η παροχή χρηματοδότησης από Ευρωπαϊκούς χρηματοδοτικούς μηχανισμούς, σε επιλεγμένους λιμένες. Ήδη η Ε.Ε. έχει αναγνωρίσει 319 λιμένες ως κρίσιμους για το Ευρωπαϊκό λιμενικό σύστημα και για την αποδοτική λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και της Ευρωπαϊκής οικονομίας. Οι λιμένες αυτοί διακινούν το 96% των φορτίων και το 93% των επιβατών που διέρχονται από κοινοτικούς λιμένες. Εκ των 319 λιμένων, 83 έχουν χαρακτηριστεί ως “core network” (ένταξη στα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών-ΔΕΔ-Μ).

Στόχος ΙΙΙ – Βελτίωση πλαισίου για επενδύσεις

Στο επίκεντρο της Ε.Ε. είναι η παροχή μεγαλύτερης αυτονομίας στις Λιμενικές Αρχές, πάντα όμως με διασφάλιση των όρων του ανταγωνισμού και επίβλεψη της λειτουργίας της αγοράς. Η μεγαλύτερη αυτονομία των λιμένων αναμένεται να προσελκύσει περισσότερες ιδιωτικές επενδύσεις καθώς θα μειωθεί σε σημαντικό βαθμό η παρεμβατικότητα του δημοσίου τομέα. Ενδεικτικά εργαλεία της Ε.Ε. αναμένεται να είναι:

• Η ελευθερία των λιμένων στην επιβολή χρεώσεων (τι κοστολογεί ένας λιμένας)

• Η ενίσχυση των μηχανισμών διαφάνειας στην δημόσια χρηματοδότηση στους λιμένες.

• Η παροχή μεγαλύτερης αυτονομίας στους λιμένες σε ότι αφορά τον καθορισμό των χρεώσεων και στην κατανομή των πηγών, καθώς και στον καθορισμό και στην συλλογή χρεώσεων σχετικές με τις λιμενικές υποδομές.

• Παροχή μεγαλύτερης ευελιξίας σε ότι αφορά την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών ζητημάτων, πάντα με στόχο την αύξηση της σχετικής αποδοτικότητας.

• Σύσταση Ανεξάρτητων Λιμενικών Αρχών σε εθνικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο με στόχο τον συντονισμό σε ζητήματα λιμενικής ανάπτυξης καθώς και η επίβλεψης της λιμενικής αγοράς με έμφαση στα θέματα ανταγωνισμού.

Στόχος IV – Κοινωνικός διάλογος: διασφαλίζοντας καλές συνθήκες εργασίας

Η Ε.Ε. μέσω του συγκεκριμένου στόχου προσβλέπει στην δημιουργία ενός ενιαίου κανονιστικού πλαισίου για ζητήματα λιμενεργασίας και ειδικότερα όσων άπτονται της υγιεινής και ασφάλειας, εκπαίδευσης και κατάρτισης. Για το στόχο αυτό:

• Θα συσταθεί επιτροπή κοινωνικού διαλόγου ώστε να συζητηθούν και να συμφωνηθούν ζητήματα λιμενεργασίας (υγιεινή, ασφάλεια, εκπαίδευση και κατάρτιση). Θα υπάρξει αξιολόγηση της προόδου του έργου της επιτροπής το 2016.

Συμπληρωματικές προς τις νομοθετικές πρωτοβουλίες που θα προκύψουν τα επόμενα έτη, θα είναι οχτώ δράσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που θα αναλάβει για να αντιμετωπίσει προκλήσεις της λιμενικής βιομηχανίας. Συνοπτικά οι δράσεις αυτές αφορούν:

1. Αναγνώριση προτεραιοτήτων σε ότι αφορά τις επενδύσεις στα λιμάνια (έμφαση στην διασύνδεσή τους με μέσα μεταφοράς).

2. Συντονισμός όλων των project σχετικών με τις μεταφορές που χρηματοδοτούνται από Ευρωπαϊκούς πόρους, με χρηματοδοτικά εργαλεία των ΔΕΔ-Μ.

3. Ορθή εφαρμογή της οδηγίας περί παραχωρήσεων και δημοσίων συμβάσεων στη λιμενική βιομηχανία.

4. Απλοποίηση διοικητικών διαδικασιών στα λιμάνια.

5. Διευκρινήσεις για την εφαρμογή των κανονισμών της Ε.Ε. περί κρατικών ενισχύσεων στην λιμενική βιομηχανία.

6. Προσαρμογή στις αλλαγές που θα συζητηθούν με τους κοινωνικούς εταίρους στο πλαίσιο ενός Ευρωπαϊκού κοινωνικού διαλόγου.

7. Προώθηση καινοτομίας, παρακολούθηση αποδοτικότητας, εξέταση και συζήτηση περί των αναγκών του ανθρώπινου δυναμικού.

8. Υποστήριξη σε μια πιο συνεπή εφαρμογή των λιμενικών χρεώσεων που σχετίζονται με το περιβάλλον.

   
   Γιώργος Βαγγέλας