Ομιλία της Ελληνίδας Επιτρόπου Μ. Δαμανάκη στην Ημερίδα με θέμα «H Δυναμική της Υδατοκαλλιέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση
& η Συνεισφορά στην Ανάπτυξη- Προβλέψεις 2014
Κυρίες και Κύριοι,
1. Εισαγωγή
Σε ολόκληρη την Ευρώπη σήμερα, εκατομμύρια άνθρωποι εργάζονται στον θαλάσσιο τομέα, είτε σε παραδοσιακά επαγγέλματα, όπως η ναυτιλία και η αλιεία ή σε αναδυόμενα επαγγέλματα όπως η βιοτεχνολογία ή υπεράκτια παραγωγή ενέργειας. Παρόλα αυτά η «Γαλάζια Οικονομία» έχει ακόμα μεγαλύτερες δυνατότητες. Για αυτό η Κομισιόν έχει υιοθετήσει ειδική πολιτική για την ανάπτυξη και χρηματοδότησή της. Η υδατοκαλλιέργεια είναι βασικός πυλώνας αυτής της Γαλάζιας ανάπτυξης στην Ευρώπη. Αλλά και την Ελλάδα: οι εκτεταμένες ακτογραμμές, το ιδανικό κλίμα και η εγγύτητα μας με βασικές αγορές μας έδωσαν ένα συγκριτικό πλεονέκτημα. Η Ελλάδα αντιπροσωπεύει ήδη περίπου το 10% της συνολικής παραγωγής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, υπάρχει ακόμα περιθώριο για ανάπτυξη και διαφοροποίηση.
Γιατί η υδατοκαλλιέργεια έχει αυτές τις τεράστιες προοπτικές;
Μέσα στις επόμενες δεκαετίες, καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός και το βιοτικό επίπεδο στις αναπτυσσόμενες χώρες αυξάνονται, η ζήτηση για ζωική πρωτεΐνη είναι βέβαιο ότι θα αυξηθεί κατακόρυφα. Τα ψάρια ιχθυοτροφείου μπορούν να ικανοποιήσουν τη ζήτηση αυτή με μικρές επιπτώσεις για το έδαφος και τους υδάτινους πόρους. Η υδατοκαλλιέργεια βρίσκεται στο επίκεντρο της επιστημονικής έρευνας για τη βελτίωση της τροφικής αειφορίας. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο τομέας της Υδατοκαλλιέργειας σημειώνει τους μεγαλύτερους ρυθμούς αύξησης από οποιαδήποτε άλλη βιομηχανία τροφίμων στον κόσμο.
Η βιώσιμη υδατοκαλλιέργεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση όχι μόνο θα προσφέρει στους Ευρωπαίους υγιεινά θαλασσινά και ψάρια. Θα βοηθήσει επίσης να μειωθεί η πίεση στα θαλάσσια ιχθυοαποθέματα. Αυτό θα μειώσει την εξάρτησή μας από τις εισαγωγές αλλά θα τονώσει και τις εξαγωγές μας. Και πάνω απ’ όλα, θα φέρει την τόσο αναγκαία ανάπτυξη και απασχόληση στις παράκτιες περιοχές. Και ξέρουμε πόσο σημαντικό είναι αυτό, στους δύσκολους καιρούς που διανύουμε, ειδικά για τους νέους μας.
2. Τι μπορεί να γίνει για την ανάπτυξη;
Τι εμποδίζει την επέκταση της Υδατοκαλλιέργειας στην Ευρώπη;
Φαίνεται ότι υπάρχουν όλων των ειδών τα εμπόδια: μεγάλη γραφειοκρατία, χωροταξικά ζητήματα, χαμηλή ανταγωνιστικότητα…
Μπροστά στo μέγεθος της πρόκλησης και τη σημασία του τομέα αυτού, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε το 2013 οδηγίες για να επιταχύνει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις για την προώθηση της υδατοκαλλιέργειας στα κράτη μέλη και στη θάλασσα και στα γλυκά νερά. Γνωρίζετε όλοι σας αυτή την Ανακοίνωση της Επιτροπής: είναι μια στρατηγική που αφορά την συνεργασία. Ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση ούτε τα κράτη-μέλη μπορούν να επιτύχουν αποφασιστικές αλλαγές μόνα τους. Χρειάζεται ενεργή συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, δημόσιους και ιδιωτικούς. Ενθαρρύνουμε τα κράτη μέλη να παρουσιάσουν σχέδια για την ιχθυοκαλλιέργεια στην κατεύθυνση του εξορθολογισμού των διοικητικών διαδικασιών για τη δημιουργία νέων μονάδων που εξασφαλίζουν ταυτόχρονα την προστασία των καταναλωτών και του περιβάλλοντος. Ελπίζουμε ότι τα πρώτα αποτελέσματα θα μπορούν να συζητηθούν σε εκδήλωση που θα διοργανώσουμε το Φθινόπωρο.
Ακόμα μεγαλύτερη πρόοδος θα υπάρξει από την Οδηγία για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό και την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Παράκτιων Ζωνών, η οποία έχει ήδη λάβει το πράσινο φως από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Η νέα νομοθεσία θα βοηθήσει να εντοπιστούν οι πιο κατάλληλες περιοχές για την υδατοκαλλιέργεια. Αυτό θα βοηθήσει στην επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης. Οι αρχές θα είναι σε καλύτερη θέση να διαχειριστούν τις οικονομικές δραστηριότητες και την περιβαλλοντική πίεση που αυτές ασκούν. H νομική ασφάλεια θα τονώσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών, οι οποίοι θα καθορίσουν την ανάπτυξη στον τομέα αυτόν.
Μας απασχολεί επίσης η προώθηση των Ευρωπαϊκών Προϊόντων ιχθυοκαλλιέργειας. Γνωρίζουμε ότι οι παραγωγοί στην Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να ανταποκριθούν στα υψηλότερα πρότυπα υγείας και ασφάλειας, καθώς και στα πιο σύγχρονα περιβαλλοντικά κριτήρια. Με άλλα λόγια, η παραγωγή μας είναι κορυφαίας ποιότητας.
Αλλά οι καταναλωτές το γνωρίζουν αυτό; Κύριο μέλημά μας είναι να διασφαλίσουμε ότι τα πρότυπα ποιότητας που προωθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν γίνει πλήρως κατανοητά και
έχουν αφομοιωθεί από τους καταναλωτές. Αυτή η ποιότητα θα δώσει το συγκριτικό πλεονέκτημα που χρειάζεται ο κλάδος.
Οι καταναλωτές μπορούν πλέον να έχουν πιο σίγουρες επιλογές αφού η σήμανση των προϊόντων γίνεται πιο σαφής με τη νέα Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Και από το Μάιο η Κομισιόν θα προωθήσει ειδική καμπάνια επικοινωνίας για να παρουσιάσει τα σημεία υπεροχής της Υδατοκαλλιέργειας στο ευρύ κοινό. Αυτή η καμπάνια θα ξεκινήσει στις 7 Μαΐου στη Διεθνή Έκθεση Θαλασσινών στις Βρυξέλλες.
Η νέα Ευρωπαϊκή νομοθεσία αποδίδει επίσης κεντρικό ρόλο στις οργανώσεις παραγωγών. Πράγματι, σε έναν τομέα που απαρτίζεται σε μεγάλο βαθμό από οικογενειακές επιχειρήσεις, έχει μεγάλη σημασία να προωθήσουμε τον συντονισμό και την πρόληψη της υπερπαραγωγής. Οι οργανώσεις παραγωγών μπορούν να βοηθήσουν να αποφευχθούν φαινόμενα «απότομης ανόδου ή κατάρρευσης» των τιμών όπως αυτά που παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια με το λαβράκι και την τσιπούρα.
Ένα τμήμα της αγοράς που έχει σημαντικές προοπτικές είναι αυτό της βιολογικής παραγωγής. Την περασμένη εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε μία νέα δέσμη κανόνων που θα ενισχύσουν μελλοντικά τη βιολογική παραγωγή.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επίσης στηρίξει τον κλάδο οικονομικά: πάνω από 70 εκατομμύρια χορηγήθηκαν για επενδύσεις στον τομέα της υδατοκαλλιέργειας στην Ελλάδα την τελευταία χρονιά μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Αλιείας. Και θα συνεχίσουμε με το νέο Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας την περίοδο 2014-2020. Σε αυτά προσθέστε και τα κονδύλια που θα διατεθούν από το πρόγραμμα Ορίζοντας 2020 για την έρευνα στον τομέα αυτό. Δεν υπάρχει κανένας λόγος η συνεχής επένδυση στην καινοτομία και στην βιώσιμη ανάπτυξη να μην αποφέρει καρπούς για τις επιχειρήσεις, τους εργαζόμενους και τους πολίτες.
Κυρίες και Κύριοι,
Υπάρχει μεγάλη ζήτηση στη διεθνή αγορά που περιμένει να ικανοποιηθεί. Και από τις ιδανικές κλιματικές συνθήκες έως την τεχνογνωσία, η Ελλάδα έχει όλα τα απαραίτητα πλεονεκτήματα και εφόδια. Αλλά χρειαζόμαστε ένα νέο τρόπο σκέψης. Χρειάζεται να είμαστε έτοιμοι να αναπτύξουμε νέες δραστηριότητες γρήγορα, και ταυτόχρονα να ενισχύσουμε αυτές που έχουν ήδη δημιουργηθεί. Αυτή είναι η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την «Γαλάζια Ανάπτυξη». Πολιτική υποστήριξη, οικονομική βοήθεια και
στήριξη των πιο αποτελεσματικών διοικητικών δομών που θα βοηθήσουν να ξεπεραστεί η γραφειοκρατία. Με την συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, η Υδατοκαλλιέργεια μπορεί να οδηγήσει σε βιώσιμη ανάπτυξη τις παράκτιες και αγροτικές περιοχές. Και η «Γαλάζια Οικονομία» μπορεί να βοηθήσει την χώρα μας να βγει από την κρίση.
