Του Ηλία Μπέλλου
Με στόλο 30 πλοίων αθροιστικής αξίας 800 εκατ. ευρώ και κύκλο εργασιών 400 εκατ. ευρώ, ο νέος ακτοπλοϊκός όμιλος που προκύπτει από την εξαγορά της Hellenic Seaways από την Attica Group προάγεται σε έναν από τους μεγαλύτερους στη Μεσόγειο αλλά και στην Ευρώπη. Με δραστηριότητα σε τρεις διεθνείς αγορές, με τέσσερα εμπορικά σήματα και λειτουργικά κέρδη άνω των 98 εκατ. ευρώ, φιλοδοξεί να βελτιώσει τόσο τις οικονομικές επιδόσεις του όσο και τις προσφερόμενες υπηρεσίες στο επιβατηγό κοινό και στις εμπορευματικές μεταφορές.
Απέναντί του όμως δεν έχει μόνο τις άλλες ακτοπλοϊκές εταιρείες, ορισμένες εκ των οποίων αναπτύσσονται δυναμικά, αλλά και τις αεροπορικές μεταφορές που τα τελευταία έτη αποσπούν σημαντικά μερίδια από τις θαλάσσιες μεταφορές επιβατών. Ανταγωνισμός που για πολλούς διασφαλίζει πως οι τιμές των εισιτηρίων της ακτοπλοΐας όχι μόνο δεν θα αυξηθούν αλλά, αντιθέτως, μπορεί να γίνουν ελκυστικότερες, προκειμένου να μη χαθούν άλλοι επιβάτες και παράλληλα να αναβαθμίσει τις παρεχόμενες υπηρεσίες από την ακτοπλοΐα καθώς και τα λιμάνια.
Πέραν όλων αυτών, όμως, η εξαγορά της Hellenic Seaways (HSW) από την Attica Group εισάγει και ένα νέο παράδειγμα στην ελληνική αγορά: αποδεικνύει πως υπάρχουν λύσεις για την ανάταξη προβληματικών επιχειρήσεων, όπως ήταν μέχρι πριν από λίγα χρόνια η HSW, και μάλιστα διατηρώντας την ελληνικότητα του χαρακτήρα τους. Η Attica διεκδίκησε και κέρδισε τον έλεγχο της Hellenic Seaways κόντρα σε έναν από τους μεγαλύτερους ευρωπαϊκούς ακτοπλοϊκούς ομίλους, τον ιταλικό Γκριμάλντι. Εναν ανταγωνιστή που από τις πρακτικές του στην Αδριατική έχει αποδείξει πως λειτουργεί επιθετικά και με πλεονέκτημα την πολύ ανταγωνιστικότερη ιταλική σημαία τόσο σε όρους επανδρώσεων όσο και σε όρους φορολογικών και ασφαλιστικών επιβαρύνσεων, επιχειρεί να κυριαρχήσει στην αγορά. Στην Αδριατική, κάποτε «ελληνική θάλασσα» για την ακτοπλοΐα, τα μερίδια του ομίλου Γκριμάλντι έχουν αγγίξει το 60%. Δεν είναι λίγοι εκείνοι μεταξύ των νησιωτών, των ναυτικών, αλλά και επιχειρηματικών και θεσμικών παραγόντων που ανησυχούσαν πως εξαγορά της HSW από τον Γκριμάλντι θα ήταν αρνητική για τα συμφέροντα της χώρας.
Με την εξαγορά η Marfin Investment Group (MIG), που ελέγχει το 89,38% της Attica Group, επαυξάνει προοπτικά την αξία της συμμετοχής της αυτής. Οπως πληροφορείται η «Κ», δεν υπάρχει ουδεμία συμβατική δέσμευση προς τη μεγαλομέτοχό της και πιστώτρια Τράπεζα Πειραιώς ούτε της τράπεζας προς τα ευρωπαϊκά όργανα τραπεζικής εποπτείας για την εκποίηση της συμμετοχής στην Attica.
Αντιθέτως, η περαιτέρω βελτίωση της λειτουργικής και καθαρής κερδοφορίας μπορεί να επιτρέψει προοπτικά την απόδοση μερισμάτων και να διευκολύνει τους όρους χρηματοδότησης της ακτοπλοϊκής έτσι ώστε να εκσυγχρονίσει τον στόλο του ενιαίου πλέον σχήματος και να αναπτυχθεί σε νέες και υπάρχουσες αγορές.
«Η επόμενη σελίδα στην ιστορία της Attica Group αφορά την επιτυχή ολοκλήρωση της ενοποίησης των δύο ακτοπλοϊκών και την υλοποίηση των συνεργειών που μπορούν να εξαχθούν έτσι ώστε το νέο σχήμα να είναι μεγαλύτερο από ό,τι το άθροισμα των δύο εταιρειών», αναφέρουν κύκλοι της Attica.
Εφόσον η εξαγορά εξασφαλίσει όλες τις απαραίτητες εγκρίσεις από τις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές, μεταξύ των οποίων και η Επιτροπή Ανταγωνισμού, το management συνεπικουρούμενο και από τους συμβούλους του θα κινηθεί σε πολλαπλούς άξονες.
Κατ’ αρχάς, θα γίνει συνολικός ανασχεδιασμός των δρομολογίων των δύο εταιρειών έτσι ώστε να βελτιωθούν και η εξυπηρέτηση των νησιών και η χρήση του στόλου και η απόδοση των υπηρεσιών.
Δεύτερον, θα επαναξιολογηθούν τα ναυπηγικά σχέδια της Attica αφού ο ηλικιακά μεγαλύτερος στόλος της HSW, ο οποίος αριθμεί 18 πλοία, είναι αυτός που θα χρειαστεί αμεσότερα αντικατάσταση και όχι της Blue Star Ferries ή της SuperFast Ferries, τα άλλα δύο σήματα που λειτουργεί η Attica σε Αιγαίο και Αδριατική.
Τρίτον, θα προχωρήσει η ενοποίηση των συστημάτων διοίκησης, κρατήσεων, λογιστηρίων κ.λπ. τόσο για να εξαχθούν συνέργειες όσο και για να γίνει αποτελεσματικότερη η διαχείριση του ομίλου.
Τέταρτον, αναμένεται να γίνουν κινήσεις σε επίπεδο υποδομών: Η Attica Group δηλώνει έτοιμη να επενδύσει σε επιβατηγούς σταθμούς σε νησιά του Αιγαίου προκειμένου να βελτιώσει το επίπεδο των παρεχομένων υπηρεσιών και να μπορέσειί να προσφέρει μια ανταγωνιστικότερη υπηρεσία ώστε να σταματήσει η «αιμορραγία» επιβατών προς τις αεροπορικές μετακινήσεις. Μάλιστα, δηλώνει πως υπάρχει διαθέσιμη χρηματοδότηση από αμερικανικά και ευρωπαϊκά κεφάλαια που επενδύουν σε τερματικούς σταθμούς και υποδομές, όπως υπάρχουν και εταιρείες που διαχειρίζονται τέτοιους σταθμούς. Τα έργα αυτά βασίζονται στο τρίπτυχο: επενδυτής, διαχειριστής και τοπικός παράγοντας.
Η συμφωνία με τις Μινωικές και ο ρόλος των «μικρών»
Ανταγωνιστές της Attica Group και της HSW δεν είναι μόνον οι άλλες δύο μεγάλες ακτοπλοϊκές αλλά και πολλές μικρότερες. Οι 23 μικρές εταιρείες που συνολικά έχουν ή διαχειρίζονται 36 συμβατικά πλοία αλλά και 15 ταχύπλοα εκτιμάται πως καλύπτουν περίπου το ένα τρίτο της ελληνικής ακτοπλοϊκής αγοράς σε επιβατική κίνηση αλλά και σχεδόν το ένα τέταρτο του συνόλου του κύκλου εργασιών του κλάδου, ήτοι περί τα 200 εκατομμύρια ευρώ.
Αυτό προκύπτει από τα στοιχεία που συγκέντρωσε η XRTC Business Consultants στη 16η ετήσια μελέτη της για την ελληνική ακτοπλοΐα. Ο κύκλος εργασιών των τεσσάρων μεγάλων κυμαίνεται πλέον οριακά πάνω από τα 700 εκατομμύρια ευρώ. Μικροί και μεγάλοι προσεγγίζουν πωλήσεις κοντά στο ένα δισεκατομμύριο, εκτιμά η XRTC.
Ο μεγαλύτερος «μικρός»
Μεταξύ των μικρών προσμετρείται και η ταχύτατα αναπτυσσόμενη Seajets που έχει μεγεθύνει τον στόλο της σε περισσότερα από 10 πλοία, έχοντας εξελιχθεί στη μεγαλύτερη διαχειρίστρια ταχυπλόων στην Ανατολική Μεσόγειο. Μάλιστα οι μέτοχοί της συνδέονται με την Eagle Mind που διεκδίκησε στον σχετικό διαγωνισμό της Πειραιώς την Hellenic Seaways, αποκαλύπτοντας τους σχεδιασμούς τους για περαιτέρω ανάπτυξη.
«Στο πλευρό» της Attica βρίσκεται πάντως το αμερικανικό επενδυτικό κεφάλαιο Fortress Investment Group LLC, το οποίο κατέχει από το 2014 το μετατρέψιμο ομολογιακό δάνειο ύψους 70 εκατ. της Blue Star Ferries. Η έκθεση του fund στον όμιλο αυξήθηκε εμμέσως μετά και την ανάληψη του ομολογιακού δανείου της MIG (κύριος μέτοχος της Attica) αποκτώντας ενέχυρο και μετοχές της Attica.
Η Attica κέρδισε τη ναυμαχία για την εξαγορά της Hellenic Seaways (HSW) σε δύο φάσεις. Αρχικά επικράτησε των Μινωικών Γραμμών, εταιρεία που ανήκει στον ιταλικό όμιλο Γκριμάλντι σε ποσοστό άνω του 95% και η οποία ήλεγχε το 48,53% της HSW, και του σχήματος Eagle Mind που στηρίζεται από τον όμιλο Ηλιόπουλου, στον διαγωνισμό της Πειραιώς για την πώληση του δικού της 40,5%.
Στις αρχές Αυγούστου η συμφωνία με την Πειραιώς αλλά και άλλους μετόχους που ήλεγχαν ένα επιπλέον 10% περίπου είχε ολοκληρωθεί. Η Attica αποκτούσε το 50,30% του μετοχικού κεφαλαίου της HSW καταβάλλοντας 30,61 εκατομμύρια ευρώ και νέες κοινές ονομαστικές μετοχές της, οι οποίες θα προέλθουν από αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου.
Σε δεύτερη φάση, και αφού πλέον οι Μινωικές Γραμμές είχαν εγκλωβιστεί σε ποσοστό μικρότερο από την πλειοψηφία που είχε πια η Attica, ξεκίνησαν οι συζητήσεις των δύο πλευρών. Η συμφωνία στην οποία κατέληξαν έκανε δύο πράγματα: προίκισε με ρευστότητα την Attica και περιόρισε τις ανησυχίες περί ανταγωνισμού, αφού στο πλαίσιο αυτής της συμφωνίας πούλησε και δύο πλοία στην πλευρά Γκριμάλντι-Μινωικών. Συγκεκριμένα, η Attica αγόρασε ποσοστό 48,53% του μετοχικού κεφαλαίου της HSW έναντι 78,5 εκατ. ευρώ.
Τα δύο πλοία
Ταυτόχρονα πούλησε το πλοίο Superfast XII σε τρίτη εταιρεία του ομίλου Γκριμάλντι έναντι 74,5 εκατομμυρίων και το Highspeed 7 στις Μινωικές Γραμμές έναντι 25 εκατομμυρίων.
Από την τριπλή αυτή συναλλαγή μένει με 21 εκατομμύρια ευρώ στο ταμείο της, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν εν μέρει για τη μείωση του δανεισμού της και εν μέρει για τη λειτουργία της. Με την ολοκλήρωση της συναλλαγής η Attica Group θα κατέχει συνολικά ποσοστό 98,83% του μετοχικού κεφαλαίου της HSW.
Παράλληλα θα έχει δώσει ένα μεγάλο πλοίο αλλά και τη γραμμή Ηράκλειο-Κυκλάδες μαζί με το Highspeed 7. Αυτό περιορίζει τα μερίδιά της στην εγχώρια αγορά και μαζί ενδεχόμενες ανησυχίες περί ανταγωνισμού.
Το αυτοκίνητο ασυνόδευτο στο πλοίο και η οικογένεια στο αεροπλάνο
Κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2017 το μεταφορικό έργο των δύο υπό ενοποίηση ακτοπλοϊκών, Attica και HSW, παρέμεινε σε γενικές γραμμές στα ίδια επίπεδα με αυτά του 2016, με κάποιες αυξητικές τάσεις για την HSW μετά και τη δρομολόγηση του «Νήσος Σάμος», που πέρυσι δεν είχε ενταχθεί στο δυναμικό της. Ομως τα λειτουργικά αποτελέσματά τους παραμένουν υπό πίεση εξαιτίας των υψηλότερων τιμών των καυσίμων.
Την ίδια ώρα, η αύξηση του αριθμού των εσωτερικών δρομολογίων που πραγματοποιούν αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους αλλά και τα ελκυστικά τιμολογημένα αεροπορικά εισιτήρια των μεγάλων αεροπορικών έχει ήδη τοποθετήσει τα δύο μεταφορικά μέσα σε αντιπαράταξη. Πόσο μάλλον που η αναβάθμιση των υπηρεσιών που εκτιμάται πως νομοτελειακά θα φέρει η ιδιωτικοποίηση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων ενδέχεται να κάνει ακόμα ελκυστικότερες και περισσότερες τις αερομεταφορές, εξηγούν παράγοντες της αγοράς.
Είναι χαρακτηριστικό πως, όπως έχουν επισημάνει στελέχη των αερομεταφορών, το 2016 στην Κρήτη τα αεροπλάνα ξεπέρασαν τα βαπόρια σε αριθμό μεταφερόμενων επιβατών. Εξάλλου, όπου δεν υπάρχουν ταχύπλοα που να πηγαίνουν από Αττική στους μακρινούς κυρίως προορισμούς, όπως τα Δωδεκάνησα ή η Κρήτη, πολλοί ταξιδιώτες έχουν αρχίσει να στέλνουν τα οχήματά τους με τα συμβατικά πλοία ασυνόδευτα και να ταξιδεύουν οι ίδιοι με το αεροπλάνο. Αυτό προκύπτει τόσο από στοιχεία του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ) όσο και από μελέτη της XRTC που δημοσιεύθηκε πρόσφατα και η οποία δείχνει πτώση της επιβατικής κίνησης αλλά όχι και αυτής των οχημάτων.
Για να γίνει καλύτερα αντιληπτό το εύρος των μεριδίων που έχουν χαθεί τόσο λόγω της πτώσης της εσωτερικής ζήτησης, εξαιτίας της κρίσης, όσο και, κυρίως, λόγω των αερομεταφορών, αξίζει να σημειωθεί πως η ζήτηση για επιβατικές μεταφορές και μεταφορές οχημάτων από το 2009 έως και το 2016 έχει μειωθεί κατά 46%, σύμφωνα με την XRTC. Οι ακτοπλόοι γνωρίζουν πολύ καλά πως η τιμή του ακτοπλοϊκού εισιτηρίου παραμένει υψηλή για τον μέσο Ελληνα συγκριτικά με τις αεροπορικές μεταφορές για τις μετακινήσεις του στα νησιά και αναγνωρίζουν την ανάγκη επανασχεδιασμού του ακτοπλοϊκού προϊόντος τόσο σε επίπεδο ποιότητας και διάρκειας όσο και σε τιμολογιακό επίπεδο. Και αυτό είναι τμήμα του business plan της Attica Group, όπως έχουν εξηγήσει στελέχη της.
Η Attica Group δραστηριοποιείται μέσω των θυγατρικών της στην Αδριατική Θάλασσα και στην ελληνική ακτοπλοΐα με δεκατρία ιδιόκτητα επιβατηγά-οχηματαγωγά πλοία, από τα οποία τα τρία στις διεθνείς γραμμές της Αδριατικής και τα εννέα στην ελληνική ακτοπλοΐα. Επίσης, έχει ναυλώσει από το 2015, με μακροχρόνια σύμβαση, το πλοίο «Blue Galaxy», το οποίο δρομολογεί στη γραμμή Πειραιάς – Κρήτη, και ακόμη ένα πλοίο. Από τα μέσα του 2016 ο όμιλος σε συνεργασία με την Τράπεζα BMCE του Μαρόκου λειτουργεί γραμμές και μεταξύ Μαρόκου και ηπειρωτικής Ευρώπης μέσω της εταιρείας AML με έδρα το Μαρόκο. Η Attica Group συμμετέχει στη νέα εταιρεία με ποσοστό 49%, ενώ με 51% συμμετέχει η BMCE.
Η Hellenic Seaways δραστηριοποιείται με 18 πλοία στις ακτοπλοϊκές γραμμές των Κυκλάδων, τις γραμμές του Βορειοανατολικού Αιγαίου, των Σποράδων και του Σαρωνικού. Ο όμιλος κατάφερε να αυξήσει σημαντικά τα μερίδιά του στις γραμμές των Κυκλάδων και του Βορειοανατολικού Αιγαίου μέσω νέων δρομολογήσεων πέρυσι και φέτος.
kathimerini
