Ένα εικαστικό «ταξίδι προς την ελευθερία» ξεκινά η Άννα Φιλίνη στο βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ
Τα ταξίδια δύο πλοίων, το ιστορικό «Ματαρόα» και τον «Μέγα Ανατολικό» που συναντάμε στα έργα του Ανδρέα Εμπειρίκου, είναι η αφορμή για το τετράπτυχο ζωγραφικό έργο της Άννας Φιλίνη, που παρουσιάζεται από την ερχόμενη Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου (ως και τις 20 Μαρτίου) στο βιβλιοπωλείο του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας (ΜΙΕΤ) στη Θεσσαλονίκη, υπό τον γενικό τίτλο “Ταξίδι προς την Ελευθερία”.
Η ζωγραφική σύνθεση της Άννας Φιλίνη “Ταξίδι προς την Ελευθερία” (λάδια σε μουσαμά, που δημιουργήθηκαν μέσα σε τρία χρόνια/ 2009- 2012) απαρτίζεται από τέσσερις εικόνες, που συνιστούν ένα τετράπτυχο, μήκους 8,40 μ., και συσχετίζονται με τέσσερα διαφορετικά ποιητικά έργα του Ανδρέα Εμπειρίκου. Κάθε εικόνα σηματοδοτεί διαδοχικά και μια διαφορετική περίοδο της πρόσφατης ιστορίας, από το 1945 μέχρι το 2010.
Αντλώντας έμπνευση η εικαστικός από το θρυλικό νεοζηλανδέζικο πλοίο “Ματαρόα”, ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 1945 από το λιμάνι του Πειραιά, με επιβάτες 215 Έλληνες φοιτητές, καλλιτέχνες και επιστήμονες, που έμελε να αναδειχθούν, μερικά χρόνια αργότερα, οι καλύτεροι “πρέσβεις” πολιτισμού της Ελλάδας στη Διασπορά.
Το δεύτερο πλοίο είναι το μυθιστορηματικό υπερωκεάνιο “Μέγας Ανατολικός” -ο τίτλος του πολυσυζητημένου μυθιστορήματος του Ανδρέα Εμπειρίκου – που άρχισε να γράφεται το 1945. Το μυθιστόρημα πραγματεύεται το παρθενικό ταξίδι του υπερωκεανίου “Μέγας Ανατολικός” από το λιμάνι του Λίβερπουλ στη Νέα Υόρκη. Πρωταγωνιστές τού μυθιστορήματος είναι οι επιβάτες τού υπερωκεανίου, που διαπλέουν τον Ατλαντικό Ωκεανό, απολαμβάνοντας τον έρωτα χωρίς όρια και σε όλες τις μορφές του.
Γεννημένη στην Αθήνα (κόρη του διανοητή και κορυφαίου στελέχους της Αριστεράς Κώστα Φιλίνη) η Άννα Φιλίνη -πρώην πρόεδρος του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Αθηναίων, πρώην βουλευτής του Συνασπισμού και με πολύχρονη παρουσία στις οργανώσεις της Αριστεράς, είναι αρχιτέκτονας και ζωγράφος. Σπούδασε στο Πολυτεχνείο του Μιλάνο, έζησε για πέντε χρόνια στο τότε Δυτικό Βερολίνο και από το 1974 ζει και εργάζεται στην Αθήνα.
Οι εικόνες που αναπαριστώνται στο τετράπτυχο έργο είναι:
Α: Ο Απόπλους (περίοδος 1945-1952). Εικόνα αμέσως μετά τον Πόλεμο και πριν από το ξέσπασμα του Εμφύλιου στην Ελλάδα. Η εικόνα εστιάζει στην αποβάθρα, ενώ ένα μεγάλο πλοίο απομακρύνεται από το λιμάνι ενός νησιού του Αιγαίου.
Β: Φανταστική συνάντηση Ανδρέα Εμπειρίκου και Πάμπλο Πικάσο αμέσως μετά την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη (περίοδος 1952-1967). Εικόνα με την παρουσία φίλων υπερρεαλιστών και ομάδας σαλτιμπάγκων. Η εικόνα αναφέρεται στο έργο του Εμπειρίκου “Σαλτιμπάγκοι στα πέριξ του Παρισίου – Ερμηνεία ενός πίνακα του Πικάσο”. Η εικόνα εστιάζει στην περίοδο 1952-1965 και δείχνει μια φανταστική συνάντηση του Εμπειρίκου με τον Πικάσο πάνω σε μια σχεδία στο Σηκουάνα. Μαζί τους κάθονται οι υπερρεαλιστές Αντρέ Μπρετόν, Νίκος Εγγονόπουλος και Ντόρα Μάαρ, φωτογράφος της Γκερνίκα και παλιά σύντροφος του Πικάσο. Στο μέσον δεσπόζει -γαζωμένο από τις ριπές του εκτελεστικού αποσπάσματος- το γνωστό πορτρέτο του Νίκου Μπελογιάννη που εκτελέστηκε το 1952, ενώ… στη γέφυρα ανεβαίνει ο Φεντερίκο Φελίνι.
Γ: “Οκτάνα”, η πόλη της μελλοντικής ευτυχίας και οι εξεγέρσεις της Νεολαίας μετά το 1968 (περίοδος 1968-1975). Η τρίτη εικόνα δείχνει μια συναυλία νέων μουσικών που παίζουν με τα όργανά τους πάνω σε μια ταράτσα της Βενετίας. Το έργο εμπνέεται από το ποιητικό κείμενο -ιδεολογικό μανιφέστο του Ανδρέα Εμπειρίκου “Όχι Μπραζίλια μα Οκτάνα”. Εστιάζει στη δεκαετία 1965-1975 και ειδικότερα αποτίει φόρο τιμής στις εξεγέρσεις της νεολαίας της Ευρώπης πριν και μετά τον Μάη του ’68.
Δ: “Πολλές φορές τη νύχτα” (τα τελευταία 30 χρόνια και η σημερινή κρίση). Η εικόνα αναφέρεται στις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα και στις αρχές της νέας χιλιετίας μέχρι το σήμερα. Ξεκινά, δείχνοντας μια βραδιά της Αθήνας μετά το 2000 μπροστά στο Ωδείο του Ηρώδη του Αττικού και αναφέρεται στο ποιητικό κείμενο του Ανδρέα Εμπειρίκου “Πολλές φορές τη νύκτα”. H ιστορία κλείνει στα χρόνια της νέας χιλιετίας με το εκ βαθέων “ΑΜΑΝ!” του απελπισμένου ανθρώπου -όπως λέει ο ποιητής- και με τα αστέρια που ακόμη, ευτυχώς, φέγγουν πάνω στο στερέωμα. Ένας άντρας περπατά, κουβαλώντας στον ώμο ένα σφαχτάρι. Ζώο ή άνθρωπος, είναι η τρομερή εικόνα του σήμερα.
“Ο στοχασμός πάνω στην ιστορία μέσα σε περίοδο κρίσης σε βοηθά να δεις τα πράγματα σε ευρύτερη κλίμακα, αλλά και πιο βαθιά. Ταυτόχρονα, στα τωρινά ζωγραφικά μου έργα, η ιστορία συνδιαλέγεται με την ποίηση του Ανδρέα Εμπειρίκου, ποίηση ερωτική και επική, ενταγμένη από τον ίδιο τον ποιητή, με ιδιαίτερο τρόπο μέσα στην ιστορική πραγματικότητα. Έτσι, μέσα στη ζωγραφική μου, η δική μου γλώσσα πλέκεται με το ταξίδι ανατροπής και ελπίδας του υπερρεαλισμού και καταλήγει στο σήμερα, με μια πιο ωμή συναισθηματική λαλιά, που μιλά για τη βάναυση καθημερινότητα που ζούμε μέσα στον σύγχρονο κόσμο” λέει για το έργο της η Άννα Φιλίνη.
Η έκθεση πλαισιώνεται με 15 πορτρέτα από τους τότε Έλληνες υποτρόφους στο Παρίσι και ταξιδευτές με το πλοίο “Ματαρόα” το 1945. Η έκθεση πρωτοπαρουσιάστηκε τον Νοέμβριο του 2012 στο Ίδρυμα Κακογιάννη της Αθήνας με 12 -αρχικά- πορτρέτα. Για την έκθεση στο ΜΙΕΤ της Θεσσαλονίκης προστέθηκαν τρία ακόμη, που η δημιουργός φιλοτέχνησε τον περασμένο χρόνο. Είναι, κατά σειρά που τοποθετούνται στην έκθεση, οι: Κώστας Αξελός, Κορνήλιος Καστοριάδης, Μιμίκα Κρανάκη, Ιάννης Ξενάκης, Νίκος Σβορώνος, Μέμος Μακρής, Νίκος Χατζημιχάλης, Κώστας Κουλεντιανός, Νέλλη Ανδρικοπούλου, Μάτση Χατζηλαζάρου, Άννα Κινδύνη, Αριστομένης Προβελέγγιος και οι: Μάνος Ζαχαρίας, Κώστας Παπαϊωάννου, Μέλπω Αξιώτη.
protothema.gr
