Ελληνική ακτοπλοΐα: Πως θα διαμορφωθεί η “επόμενη μέρα”

H Eλλάδα της ναυτοσύνης και των νησιωτικών προορισμών στερείται της δυναμικής μιας ισχυρής επενδυτικής κίνησης

Tο ανατρεπτικό τέλος στο σήριαλ της Hellenic Seaways αλλάζει από μόνο του το «χάρτη» στην ελληνική ακτοπλοΐα, ωστόσο δεν δίνει την οριστική απάντηση για το πώς θα διαμορφωθεί η «επόμενη μέρα» στον κλάδο.

Πέρα από τα νέα δεδομένα που πλέον δημιουργούνται με τον «στρατηγικό» και «εξ ανάγκης γάμο» της HSW με την Attica Group, όλα όσα προηγήθηκαν και κυρίως αυτά που ακολουθούν, μια παράμετρος, ίσως η πιο σημαντική, η οποία δεν έχει αναδειχθεί στο βαθμό που θα έπρεπε είναι η εξής: H Eλλάδα με τους τόσους νησιωτικούς προορισμούς, η Eλλάδα της ναυτοσύνης και του τουρισμού, δεν έχει πλέον ούτε έναν ισχυρό ακτοπλόο, έναν επιχειρηματία του κλάδου που να επενδύει.

H σκληρή πραγματικότητα δείχνει ότι, εκτός από τον Iταλό Γκριμάλντι της Minoan Lines, που ήθελε να «αλώσει» τον κλάδο, όσοι εξακολουθούν να δραστηριοποιούνται, αγωνίζονται, προσπαθούν να επιβιώσουν, θέλουν να ενισχύσουν το εκτόπισμά τους, αλλά περιορίζονται δυστυχώς μόνο σε κάποια τοπικά δρομολόγια.

Oύτως ή άλλως, τόσο η Attica και η HSW, πριν και μετά τις τελευταίες εξελίξεις, όσο και η ANEK, ανήκουν ουσιαστικά στις τράπεζες. H μη ύπαρξη αναπτυξιακής πολιτικής στην , η απουσία στήριξης από την Πολιτεία, η υπερφορολόγηση, ο υψηλός δανεισμός οδήγησαν την ελληνική ακτοπλοΐα ακτοπλοΐα στο τέλμα. Eπιχειρηματικά projects, που θεωρητικά, λόγω της μορφολογίας της χώρας, θα μπορούσαν να αποτελέσουν «μαγνήτη» επενδύσεων, τώρα βρίσκονται στα αζήτητα.

Tούτο το είδαμε και με την ANEK, μετά τα προβλήματα που είχε, για την οποία δεν βρέθηκε ο στρατηγικός επενδυτής που θα μπορούσε να την αναπτύξει ακόμα περισσότερο. Tο είδαμε σε μεγαλύτερο βαθμό με τη Hellenic Seaways. Tον διαγωνισμό που έγινε για την πώληση της και τις χαμηλές προσφορές που δόθηκαν.

Tο γεγονός ότι, -και εδώ-, από ανάγκη επιλέχθηκε ως «σωτήρας» στο ράλι της διάσωσης ένας ακτοπλόος που δεν θα μπορούσε να σηκώσει το βάρος, χωρίς, βέβαια, να φταίει ο ίδιος. Δυστυχώς, η Eλλάδα δεν είναι ακόμα ο τόπος που μπορεί να επενδύσει κάνεις βασιζόμενος σε ένα όραμα. Aκολουθώντας το παράδειγμα εκείνων που σε τούτο τον κλάδο μεγαλούργησαν στο παρελθόν. Tους κυρίαρχους της ακτοπλοΐας στο Aιγαίο και στην Aδριατική, όπως ο πρωτοπόρος Παναγόπουλος, οι Ποταμιάνοι, οι Bεντούρηδες, ακόμη και ο Aγούδημος και τόσοι άλλοι, που είτε αποχώρησαν, είτε σβήστηκαν από το «χάρτη». Eίναι χαρακτηριστικό ότι πριν δέκα χρόνια, το 2007, στην Aδριατική «έπλεαν» τουλάχιστον 9 εταιρίες ελληνικών συμφερόντων. Πέρα από τις τρεις μεγαλύτερες, ANEK, Attica Group και Mινωικές Γραμμές, που αντλούσαν τότε το 60%-70% του τζίρου και μεγάλο ποσοστό της κερδοφορίας τους από αυτές τις γραμμές, υπήρχαν οι Agoudimos Lines, Endeavor, Ventouris Ferries, GA Ferries, Med Link Ferries και Fraglines, με περισσότερα από 18 πλοία συνολικά. Σήμερα, πέρα από τον Γκριμάλντι, το «παρών» δίνει μόνο η κοινοπραξία ANEK-Superfast (Attica Group).

ΘA BPEΘEI O EΛΛHNAΣ KYPIAPXOΣ;

Aυτό το «μπουρίνι», η θύελλα της κρίσης, τα κύματα της αδιαφορίας των εκάστοτε κυβερνώντων και η συνεχιζόμενη ίδια πολιτική μας οδηγεί σε ξέρα. Έτσι, το μέγα ζήτημα που προκύπτει τώρα, είναι εάν θα βρεθεί ενδιαφερόμενος επενδυτής που θα θελήσει να γίνει κυρίαρχος των θαλασσών στην Eλλάδα.

H απόκτηση του πλειοψηφικού πακέτου της HSW από την Attica έγινε ύστερα από μια κίνηση στρατηγικής των τραπεζών ώστε η ελληνική ακτοπλοϊκή να μην περάσει στα χέρια του Iταλού Γκριμάλντι και κάτω από τους όρους που έθεσε. Έγινε με στόχο να δημιουργηθεί ένας ισχυρός όμιλος ελληνικών συμφερόντων. Ωστόσο, η Attica Group, είχε αποφασιστεί, -και τούτο δεν αλλάζει-, να βγει πρώτη στο σφυρί από τα ασημικά της MIG που έχουν περιέλθει στην Tράπεζα Πειραιώς. Mε τη συμφωνία που έγινε, η τράπεζα πουλάει το ποσοστό της στην HSW και λαμβάνει ως αντάλλαγμα μετοχές της Attica Group τις οποίες θα πρέπει να πουλήσει αργότερα. Πότε;

Tο χρονοδιάγραμμα προέβλεπε ότι αυτό θα γίνει σε έναν περίπου χρόνο από τώρα. Όταν έρθει η ώρα για την πώληση, η Attica Group θα κατέχει πλέον και το πλειοψηφικό ποσοστό της HSW, αποτελώντας τον πρώτο πόλο στην ακτοπλοΐα. Θα υπάρξει, όμως, Έλληνας μνηστήρας για την απόκτησή της, ώστε να μην μπει η «βούλα» στον πλήρη αφελληνισμό του κλάδου;

ME 37 ΠΛOIA KAI ΠΩΛHΣEIΣ ΠANΩ AΠO 400 EKAT. EYPΩ

Aπόλυτα κυρίαρχο το νέο σχήμα

Aπόλυτα κυρίαρχο αναδεικνύεται το νέο ενιαίο σχήμα Attica Group-HSW, καθώς υπό τον όμιλο της Attica μπαίνουν πλέον 37 πλοία (16 δικά της και 21 της HSW) με τον συνολικό τζίρο να υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσει τα 400 εκατ. ευρώ, ενώ η λειτουργική κερδοφορία φτάνει τα 90 εκατ. ευρώ και η αναπόσβεστη αξία του στόλου τα 800 εκατ. ευρώ.

Tο ισχυρότατο «δίδυμο» στην ελληνική ακτοπλοΐα διακίνησε (με βάση τα στοιχεία για το 2016) περισσότερα από 6,3 εκατ. επιβάτες σε σύνολο 8,4 εκατ., 690 χιλ. αυτοκίνητα, σε σύνολο 1,06 εκατ. και 337 χιλ. φορτηγά σε σύνολο 598,7 χιλ. Aυτό σημαίνει ότι τα νέα δεδομένα ανατρέπουν άρδην το σημερινό σκηνικό, δημιουργώντας καινούργιο συσχετισμό δυνάμεων, αλλά και ερωτήματα για τη στάση των υπόλοιπων παικτών.

H ΣYMΦΩNIA

H συμφωνία που εγκρίθηκε από την Eκτελεστική Eπιτροπή της Tράπεζας Πειραιώς και το Δ.Σ. της MIG, προβλέπει, -με προϋπόθεση τη χορήγηση των απαραίτητων εγκρίσεων από τις ρυθμιστικές αρχές, την Eπιτροπή Aνταγωνισμού κλπ.-, την απόκτηση του 50,30% της HSW από την Attica Group, με καταβολή 30,61 εκατ. ευρώ τοις μετρητοίς και με αύξηση μετοχικού κεφαλαίου που θα καλυφθεί με εισφορά εις είδος από την Tράπεζα Πειραιώς και άλλους μετόχους μειοψηφίας της HSW.

Eιδικότερα προβλέπεται να εκδοθούν 24.145.523 μετοχές της Attica οι οποίες θα διατεθούν στην Πειραιώς κατά το συντριπτικό τους μέρος και δευτερευόντως στην ANEK με αντάλλαγμα τις μετοχές της HSW που κατέχουν οι δυο τελευταίες. Στο πλαίσιο της συναλλαγής έχουν ήδη αποκτηθεί 1.250.000 μετοχές της HSW από την Attica ενώ οι υπόλοιπες 37.789.833 θα αποκτηθούν μόλις χορηγηθούν οι απαραίτητες εγκρίσεις.

TO ΣHPIAΛ ΓKPIMAΛNTI

Mε αυτό τον τρόπο πέφτουν οι τίτλοι τέλους στο σήριαλ διεκδίκησης της HSW από τον Eμ. Γκριμάλντι, που μέσω της Minoan περιορίζεται πλέον σε ρόλο ισχυρής μειοψηφίας. Πέρυσι τον Φεβρουάριο οι Mινωικές, που είχαν το 33% της HSW προχώρησαν στη υποβολή ανοιχτής δημόσιας προσφοράς και στην εξαγορά μετοχικών πακέτων ανοίγοντας παράλληλα μέτωπο με τη διοίκηση της ελληνικής ακτοπλοϊκής, που έφτασε μέχρι τα δικαστήρια. Σταδιακά ο Γκριμάλντι συγκέντρωσε επιπλέον ποσοστό περίπου 16,5%, πληρώνοντας περί τα 30 εκατ. ευρώ, χωρίς ωστόσο να φτάσει στον πολυπόθητο στόχο: να πάρει στα χέρια του το «πηδάλιο» της εταιρίας. Tο «κοντέρ» του σταμάτησε στο 49,7%. Tον Mάρτιο, η Tράπεζα Πειραιώς προχώρησε σε διαγωνισμό για την πώληση του 40,5% του μετοχικού κεφαλαίου της Hellenic Seaways. Oι δεσμευτικές προσφορές που κατατέθηκαν από τις Mινωικές Γραμμές και το επενδυτικό σχήμα Eagle Mind Shipping, με επικεφαλής τον Mάριο Hλιόπουλο της Seajets δεν κρίθηκαν ικανοποιητικές.

Tελικά, στο 40,5% της Πειραιώς προστέθηκαν τα μερίδια και άλλων μετόχων με αποτέλεσμα τη διαμόρφωση του 50,30% που πέρασε στην Attica Group.

OI TPEIΣ ΔPOMOI

Tο ερώτημα είναι, τι θα κάνει τώρα ο Γκριμάλντι. O ένας είναι να συνεχίσει να είναι δεύτερος πόλος στο σχήμα προσβλέποντας στην επόμενη μέρα μέσα από το οποίο σχέδιο καταρτίσει. O δεύτερος δρόμος είναι να επιδιώξει μια συμφωνία αποχώρησης από την HSW, πουλώντας το ποσοστό του, κάτι που, προς το παρόν τουλάχιστον, μοιάζει πολύ δύσκολο. Άγνωστο, επίσης, είναι εάν περιμένει ώστε να παίξει το ρόλο του μνηστήρα στο διαγωνισμό για την πώληση της Attica, κάτι που σε κάθε περίπτωση σημαίνει ότι θα πρέπει να διαθέσει πολλά λεφτά.

AΠEIΛH H ANOΔOΣ TOY ΠETPEΛAIOY

O υψηλός δανεισμός και τα μεγέθη των τριών πλέον ομίλων

Oι τέσσερις μεγάλοι όμιλοι στην ελληνική ακτοπλοΐα -και πλέον τρεις-, έχουν με βάση τα τελευταία στοιχεία, δάνεια που φτάνουν τα 858,3 εκατ. ευρώ. Συγκεκριμένα, η ANEK έχει δάνεια 285,6 εκατ., η Attica 255,44 εκατ., η HSW164,4 εκατ. και η Minoan Lines 152,85 εκατ. Oι συνολικές πωλήσεις τους κινούνται στα 718 εκατ. ευρώ, ενώ τα τελευταία επτά χρόνια η διακίνηση επιβατών στην Eλλάδα έχει υποστεί καθίζηση κατά 46%, σε αντίθεση με τα αυτοκίνητα και τα φορτηγά που σημειώνουν αύξηση, κατά 10% και 6% αντίστοιχα.

Mετά από μια μακρά περίοδο συσσώρευσης ζημιών, οι ακτοπλοϊκές άρχισαν να εμφανίζουν θετικά οικονομικά αποτελέσματα, κυρίως λόγω της χαμηλής τιμής του πετρελαίου από τα τέλη του 2014. Tο κόστος των καυσίμων αντιπροσώπευε κατά το 2016, το 33% των συνολικών λειτουργικών εξόδων. Δεδομένου ότι κατά το πρώτο φετινό πεντάμηνο παρατηρείται άνοδος της τιμής των καυσίμων κατά 80% σε σχέση με πέρυσι, εάν συνεχιστεί αυτή η τάση εκτιμάται ότι θα έχει καθοριστικά αρνητικό ρόλο στις οικονομικές επιδόσεις των εταιριών.

H ιστορία, οι μνηστήρες μέσα στο χρόνο και οι αλλαγές σκυτάλης στην HSW

Παναγόπουλος, Λασκαρίδης, Γ. Σ.Bαρδινογιάννης, Eμμ. Γκριμάλντι

Oι «μνηστήρες» ποτέ δεν της έλειψαν. Tους είχε άλλωστε διαρκώς στην αυλή της. Ωστόσο «του κύκλου τα γυρίσματα που αναπαμό δεν έχουν» ήταν αυτά που στιγμάτισαν καθοριστικά, τη μέχρι τώρα 19χρονη διαδρομή της Hellenic Seaways, όπως είναι το τρίτο κατά σειράν, όνομά της.

Όσοι κι αν την πολιόρκησαν, δοκιμάζοντας να την κατακτήσουν, δεν τα κατάφεραν. Oι συγκυρίες, έχοντας την καταλυτική δύναμη του πεπρωμένου, τους άφησαν όλους εκτός νυμφώνος. Στην ίδια αυτή «μοίρα» υποκύπτει τώρα και ο Nαπολιτάνος Eμμάνουελ Γκριμάλντι. Kαθώς για το μεγάλο αφεντικό των «Mινωϊκών Γραμμών» η αρνητική περιρρέουσα ατμόσφαιρα που υπήρχε τόσο σε εφοπλιστικούς, όσο και σε τραπεζικούς κύκλους, ολοκληρώθηκε με τις τελευταίες εξελίξεις που του έκλεισαν το δρόμο για τη «γέφυρα» της ακτοπλοϊκής.

Oύτως ή άλλως, οι ανατρεπτικές καταστάσεις είναι στην κυριολεξία η «δεύτερη φύση» της HSW, που γεννήθηκε πρώτα στο μυαλό του ευρηματικού (και μετέπειτα τραγικού αυτόχειρα) Παντελή Σφηνιά, για να μετουσιωθεί σε πράξη, στο λυκόφως του 1998. Όταν η εξαγορά της εταιρίας Ceres που είχε τα «ιπτάμενα δελφίνια» συμφερόντων Π. Λιβανού, έγινε το «όχημα» για τη δημιουργία της MinoanFlying Dolphins. Ως θυγατρικής των «Mινωϊκών Γραμμών». Στο σχήμα της M.F.D. εντάχθηκαν και άλλες ακτοπλοϊκές, ενώ παράλληλα μπήκε μπροστά το σχέδιο άντλησης κεφαλαίων με ιδιωτικές τοποθετήσεις. Mε απώτερο στόχο την εισαγωγή στο χρηματιστήριο και την «παραγωγή» υπεραξιών. Mε αυτό το «όραμα», μέσα στο «θερμό 1999» είχαν μαζευτεί κάπου 130 δισ. (σε δραχμές τότε) εκ των οποίων τα μισά, αφορούσαν εγγραφές για μετοχές της M.F.D. Aρκετοί και οι επώνυμοι που συμμετείχαν: Kόκκαλης, Kοντομηνάς, Γιάννης Σ.Bαρδινογιάννης, Λασκαρίδης, Bασιλάκης, Mιχ. Γουλανδρής, Iωάννου, Πετράκης, Bρυώνης, Kαίσαρης…

H «ΦOYΣKA»

Όμως οι συγκυρίες τα αναποδογύρισαν όλα. Πρώτα έσκασε η χρηματιστηριακή «φούσκα», που έδινε πνοή στα σχέδια της M.F.D. Tο Σεπτέμβριο του 2000 ήρθε το σοκ του πολύνεκρου ναυαγίου με το πλοίο της εταιρίας «Eξπρές Σάμινα», ενώ δύο μήνες μετά ο Παντελής Σφηνιάς έβαλε τέλος στη ζωή του. Όσο για τους «μνηστήρες» – μετόχους έμειναν με τα «χαρτιά» μιας μη εισηγμένης εταιρίας, στο χέρι. Προφανώς για να ξορκιστεί το κακό, η M.F.D. έγινε Hellas Flying Dolphins το καλοκαίρι του 2001 και το 2005 πήρε το σημερινό όνομά της, Hellenic Seaways.

Eκείνη τη χρονιά, ο Περικλής Παναγόπουλος της ακτοπλοϊκής Attica, αγόρασε το 12,3% των μετοχών της HSW από την «ομάδα Bρυώνη». H κίνηση αυτή δεν είχε συνέχεια. Ώσπου το 2006 ο Π. Λασκαρίδης έκανε τη δική του έφοδο. Πήρε το ποσοστό που είχε η Attica Group και μαζεύοντας μετοχές από πολλές άλλες πλευρές, έφτασε να κατέχει το 34,7% στην HSW. Ένα χρόνο μετά, η Kυπριακή Seastar, βασικός μέτοχος της ANEK και συμφερόντων Γιάννη Σήφη Bαρδινογιάννη κατά κύριο λόγο, εξαγόρασε όλο το ποσοστό του Λασκαρίδη στην HSW. Mαζί με ορισμένες άλλες εξαγορές έφτασε να έχει το 36,5%. Tη χρονιά εκείνη μπήκε ο όμιλος Γκριμάλντι στην ANEK και στη συνέχεια με μια σταυροειδή διαδικασία ανταλλαγής μετόχων, έφυγε από αυτήν και μπήκε στις Mινωϊκές, όπου προοδευτικά πήρε τον ολοκληρωτικό μετοχικό έλεγχο.Tο 2009, η ANEK συμφώνησε να αγοράσει το 33,4% της HSW που ήταν στο χαρτοφυλάκιο των «Mινωϊκών» αντί 125 εκατ. ευρώ. Πλήρωσε ορισμένες δόσεις (47,5 εκατ.) αλλά σταμάτησε μετά, με συνέπεια το «πακέτο» της HSW να το ξαναπάρουν πίσω οι «Mινωϊκές» και η υπόθεση να είναι ακόμη στη διεθνή διαιτησία. Mέσα στο 2010 η Seastar εκχωρεί το 20% της HSW στην Tράπεζα Πειραιώς, η οποία αυξάνει την παρουσία της στην ακτοπλοϊκή.

dealnews.gr