Την Πέμπτη 18 Νοεμβρίου 2021 πραγματοποιήθηκε από την Επιτροπή Ανταγωνισμού η πρώτη Δημόσια Τηλε-Διαβούλευση, στο πλαίσιο της κλαδικής έρευνας στην Ανακύκλωση και τη Διαχείριση Αποβλήτων Λιμένων.
Τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας εκπροσώπησε ο Πρόεδρος, κ. Μιχάλης Σακέλλης, ο οποίος ήταν ομιλητής στην 1η ενότητα “Διαχείριση Αποβλήτων Λιμένων” και η ομιλία του είχε θέμα: “Στερεά Απόβλητα – Ανακύκλωση”.
Αναλυτικά η ομιλία του κ. Σακέλλη:
“Καλησπέρα σας,
Πρώτα απ’ όλα θέλω να σας ευχαριστήσω για την οργάνωση της σημερινής συζήτησης και διαβούλευσης για το πολύ σημαντικό θέμα της διαχείρισης και ανακύκλωσης των αποβλήτων Λιμένων.
Πριν προχωρήσω θα ήθελα να διευκρινίσω ότι τοποθετούμαι για τα στερεά και όχι για τα υγρά απόβλητα όπου δεν έχουμε παρατηρήσει εφαρμογή μονοπωλιακών πρακτικών σε ότι αφορά την τιμολόγησή τους αλλά και απ’ ότι γνωρίζουμε δεν υπάρχουν και άλλες αξιόπιστες εναλλακτικές λύσεις.
Η διαχείριση των στερεών αποβλήτων των πλοίων στα λιμάνια, στα οποία δραστηριοποιούνται τα Επιβατικά πλοία τα οποία εκπροσωπεί ο ΣΕΕΝ, μας απασχολεί για τουλάχιστον δύο δεκαετίες χωρίς δυστυχώς να έχουμε βρει λύσεις στα προβλήματα που διαπιστώνουμε και αντιμετωπίζουμε.
Ο κλάδος μας δραστηριοποιείται σε περιβάλλον ελεύθερου ανταγωνισμού όπου δίνεται η δυνατότητα δρομολόγησης πλοίου χωρίς καμία έγκριση και με μία απλή ανακοίνωση. Μέσα σ’ αυτό το ελεύθερο περιβάλλον αναπτύχθηκαν οι Εταιρείες μας μετά από μία μακρά περίοδο στασιμότητας και κυριαρχίας μονοπωλίων, επίσης σε αυτό το περιβάλλον υλοποιήθηκε η ανανέωση και αναβάθμιση του Ακτοπλοϊκού μας στόλου μετά το 2000.
Είναι συνεπώς αδύνατο να κατανοήσουμε τη μονοπωλιακή παροχή υπηρεσιών συλλογής στερεών αποβλήτων από έναν πάροχο σε όλα τα λιμάνια της Χώρας χωρίς να έχει καταστεί δυνατή, για λόγους που δεν μπορούμε να κατανοήσουμε, η δραστηριοποίηση περισσοτέρων του ενός παρόχου σε κανένα λιμάνι.
Οι διαμαρτυρίες μας βασίζονται στο γεγονός ότι δεν εφαρμόζεται η Ελληνική αλλά και Ευρωπαϊκή νομοθεσία αλλά και στο γεγονός ότι έχουμε διαπιστώσει μονοπωλιακές πρακτικές σε ότι αφορά την τιμολόγηση των υπηρεσιών περισυλλογής στερεών αποβλήτων. Ως παράδειγμα αναφέρω τις αυξήσεις στο λιμάνι της Πάτρας 60% και 140% το 2011 και το 2013, ακόμα 15% μέσα στην κρίση το 2021, επίσης τον υπερδιπλασιασμό του κόστους στο λιμάνι της Ηγουμενίτσας το 2014.
Η διαχείριση των αποβλήτων είναι ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο θέμα και τόσο οι Εταιρείες μας αλλά πιστεύω και τα λιμάνια δεν έχουμε τη δυνατότητα και τις γνώσεις να ελέγξουμε το κόστος των υπηρεσιών. Συνεπώς η μοναδική διασφάλισή μας είναι η δραστηριοποίηση όσο το δυνατόν περισσότερων Εταιρειών, ούτως ώστε να υπάρχει ανταγωνισμός για τη διαμόρφωση χαμηλού κόστους.
Ακολουθώντας τις πρακτικές οι οποίες εφαρμόζονται σε όλα τα Ευρωπαϊκά λιμάνια, ο ΣΕΕΝ πρότεινε την κατάργηση των διαγωνισμών οι οποίοι συνήθως καταλήγουν σε έναν πάροχο και την πιστοποίηση βάσει συγκεκριμένων αυστηρών μεν αλλά μη φωτογραφικών διαδικασιών των κατάλληλων παρόχων, από τους οποίους οι χρήστες των λιμανιών θα έχουν τη δυνατότητα ελεύθερης επιλογής.
Η υλοποίηση της πρότασής μας προβλέπεται από τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 2017/352 ο οποίος δεν εφαρμόζεται, είχε επιτευχθεί με το αρ. 105 του Ν 4504/2017 το οποίο καταργήθηκε, αλλά και με αποφάσεις της ΡΑΛ οι οποίες επίσης καταργήθηκαν.
Υπάρχουν μελέτες και προτάσεις για τη διαμόρφωση των προδιαγραφών και συγκεκριμένες προτάσεις για τη σύναψη των σχετικών συμβάσεων, δηλαδή η πρότασή μας μπορεί άμεσα να υλοποιηθεί αρκεί να υπάρχει βούληση, την οποία δυστυχώς δεν διαπιστώνουμε.
Την απροθυμία των Οργανισμών Λιμένων για την απελευθέρωση των υπηρεσιών και την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 2017/352 ενίσχυσε τόσο η κατάργηση του Αρ. 105 του Ν. 4504/2017, η οποία αποφασίστηκε με γνώμονα την απελευθέρωση των υπηρεσιών αλλά είχε αντίθετα αποτελέσματα, όπως επίσης ο περιορισμός των αρμοδιοτήτων της ΡΑΛ και η μετέπειτα κατάργηση ήδη ειλημμένων αποφάσεών της.
Η απροθυμία αυτή διαπιστώνεται σε κάθε προσπάθειά μας να πείσουμε τους Οργανισμούς Λιμένων για την απελευθέρωση των υπηρεσιών όπου προβάλλονται διάφορα κωλύματα όπως ή ο περιορισμένος χώρος ή η αδυναμία παραχώρησης χώρου εντός λιμένος στάθμευσης των απορριμματοφόρων κλπ. Αυτό που τελικά συμβαίνει είναι να μετατραπούν οι εξαιρέσεις που προβλέπονται από τον Κανονισμό 352/2017 σε κανόνα χωρίς αυτό να δικαιολογείται και να αιτιολογείται επαρκώς.
Η μονοπωλιακή παροχή των υπηρεσιών έχει αρνητικά αποτελέσματα και στην ανακύκλωση λαμβανομένου υπόψη ότι δεν υπάρχει η παραμικρή πρόβλεψη για τη μείωση του κόστους παραλαβής των ανακυκλωμένων αποβλήτων. Η τιμολογιακή πολιτική που ακολουθείται σε όλα τα λιμάνια προβλέπει το ίδιο κόστος αποκομιδής των ανακυκλώσιμων ή μη, με αποτέλεσμα να μη δίνονται κίνητρα και να μην ενθαρρύνεται η ανακύκλωση.
Σε επαφές μας με την Ελληνική Εταιρεία Ανακύκλωσης και άλλες Εταιρείες, έχουμε διαπιστώσει τη δυνατότητα σημαντικής μείωσης του κόστους περισυλλογής ανακυκλώσιμων το οποίο όμως δεν μας επιτρέπεται. Πολλά από τα απόβλητα όπως πχ τα μεταχειρισμένα μαγειρικά έλαια μπορούν να πωληθούν αλλά ούτε αυτό μας επιτρέπεται. Είναι χαρακτηριστικό ότι το λιμεναρχείο της Πάτρας επέβαλε πρόστιμο €1000 σε ναυτιλιακή εταιρεία η οποία είχε αναθέσει την παραλαβή των μαγειρικών ελαίων σε εταιρεία επιλογής της.
Με την από 13/5 επιστολή μας ζητήσαμε από όλους τους Οργανισμούς Λιμένων που δραστηριοποιούνται τα πλοία μας τη δυνατότητα ελεύθερης επιλογής παρόχου για ανακυκλωμένα απόβλητα και ιδιαίτερα για χαρτί, αλουμίνιο, πλαστικά και γυαλί ή εναλλακτικά την παροχή κινήτρων με δοκιμαστική δωρεάν παραλαβή για ένα εξάμηνο και μετέπειτα την παροχή έκπτωσης 50%. Αποδεικνύοντας την άκαμπτη πολιτική τους, κανένας Οργανισμός Λιμένος πλην του παρόχου του λιμένος του Ηρακλείου δεν ανταποκρίθηκε, ούτε λάβαμε καμία απάντηση ή διαφοροποιημένη πρόταση, ούτε διαπιστώσαμε καμία πρόθεση ν’ αλλάξει κάτι.
Εδώ θα ήθελα να τονίσω ότι το λιμάνι του Ηρακλείου αποτελεί ίσως τη μοναδική εξαίρεση όπου το κόστος αποκομιδής έχει πρόσφατα μειωθεί κατά 50%. Πάντως και στο λιμάνι αυτό δεν ακολουθείται η σωστή και κατά την άποψή μας νόμιμη διαδικασία, διότι δεν υπάρχει η δυνατότητα επιλογής δεύτερου παρόχου. Σε κάθε περίπτωση η μείωση του κόστους στο συγκεκριμένο λιμάνι αποδεικνύει τα μεγάλα περιθώρια που υπάρχουν και η δυνατότητα δραστικής μείωσης του κόστους των υπηρεσιών σε όλα τα λιμάνια.
Αυτό το οποίο έχουμε διαπιστώσει είναι η παντελής έλλειψη ή οπωσδήποτε στρέβλωση του ανταγωνισμού και κρίνουμε απαραίτητη την άμεση παρέμβαση της ΕΠΑΝΤ, ειδικά μάλιστα τώρα που η Ρυθμιστική Αρχή Λιμένων (ΡΑΛ) πλέον δεν έχει αρμοδιότητα για την εξέταση υποθέσεων που έχουν σχέση με τον ελεύθερο ανταγωνισμό.
Ο ΣΕΕΝ έχει καταθέσει υπόμνημα στην ΕΠΑΝΤ το οποίο έχουν επεξεργαστεί και συντάξει οι νομικοί σύμβουλοι του Συνδέσμου μας, συνεπώς δεν θα σας κουράσω περισσότερο. Για μία ακόμα φορά σας ευχαριστώ και σας συγχαίρω για τη σημερινή μας συνάντηση και πρωτοβουλία, η οποία πιστεύω και εύχομαι να είναι η αρχή περαιτέρω εξελίξεων προς την απελευθέρωση των υπηρεσιών και την αποκατάσταση του ανταγωνισμού”.
